[63] wieczna-agonia.blogspot.com

Adres bloga: wieczna-agonia.blogspot.com
Oceniająca: Leaena
Autor: Demon
Ocena: niestandardowa 

Ocena jest 1) długa i niektórych z pewnością wynudzi, 2) z dodatkiem obrazków, które ostatnio wzbudzają duże kontrowersje (chciałam jakoś rozdzielić tę niekończącą się ścianę tekstu). Pozdrawiam!

Chciałabym pochwalić tytuł. Wplotłaś w opowiadanie „wieczną agonię” tak, że nie jest już tylko pustym zwrotem mającym oddać pseudotajemniczość i pseudogłębię treści, lecz także metaforą, a raczej esencją egzystencji Pożeraczy.

Do szablonu mam kilka uwag. Po pierwsze: kółeczka, w których znajdują się linki do stron, powinny być większe, gdyż tekst wyjeżdża poza ich tło. Ewentualnie zastanów się nad skróceniem nazw podstron. Po drugie: pod postem znajduje się pasek z datą publikacji, autorką posta oraz hiperłączem do komentarzy. Domyślnie wszystko jest wyrównane do lewej, jednak u Ciebie mam do czynienia z justowaniem i, szczerze mówiąc, nie wygląda to najlepiej.

Do nagłówka nie mam zastrzeżeń. Co prawda nadal zastanawia mnie, co ma piernik do wiatraka, a w tym przypadku plakaty promujące „Coven” do fabuły „Agonii”, ale nie jest to aż tak ważne. Od siebie dodam tylko, że poprzedni szablon bardziej mi odpowiadał — może i był oklepany, ale czytało się o wiele przyjemniej.

No dobrze, teraz konkrety.

Akcja toczy się w czasach równoległych, w Polsce, czyli w środowisku, w którym przebywamy na co dzień. Jestem w stanie docenić pomysł spróbowania napisania opowiadania, którego bohaterowie żyją obok nas, ponieważ z pewnością będzie Ci łatwiej odtwarzać to, co znane. W czasach, gdy ałtoreczki piszą o Wielkiej Brytanii bez chociaż podstawowego reseachu, takie rzeczy są mile widziane. 

Prolog

W prologu zetknęłam się z określeniem mgły jako synonimu duszy. Rozumiem, że chciałaś przez to powiedzieć, że dusza przypomina eteryczną mgłę, mieszaninę ektoplazmy i nie wiadomo jeszcze czego, ale w gruncie rzeczy, gdy piszesz: „a z jej ciała uleciała biała mgła”, powinnam traktować to dosłownie. Wystarczy że poprawisz na „co wyglądało jak biała mgła”, a sens zmieni się na zupełnie inny, poprawny.

Prologiem jestem rozczarowana. Na tle innych rozdziałów prezentuje się o wiele gorzej. Podzieliłaś go na dwa krótkie fragmenty, z których pierwszy jest zupełnie niepotrzebny — nic nie wnosi, a w zamian za to wprowadza chaos.

Spójrzmy. Ulicą idzie dziewczyna. Nic o niej nie wiemy, ponieważ nie opisałaś ani wyglądu, ani charakteru, ani rodziny, ani pracy, ani rozmyślań, ani działań (nikt nie powiedział, że masz spisać jej biografię, ale chociaż krótka wzmianka, cokolwiek, co sprawiłoby, że nie byłaby tylko „dziewczyną” — pustym słowem wystukanym na klawiaturze — dobrze by zrobiła).

Dziewczyna zaczyna uciekać, ponieważ ktoś ją goni. Napisałaś, że miał na sobie kaptur — i był to, o zgrozo, najbardziej wyczerpujący opis w całej scenie. Zacytowałaś jedną myśl: Nie mogę zdradzić, że czuję strach. Dlaczego nie może zdradzić uczucia strachu? Co miała na myśli? Nie wyjaśniono. Potem rozległ się huk (skąd? Co go wywołało?), następnie (cytuję): „Jej [dziewczyny] oczy zakryła czerwona płachta” i nastąpił koniec sceny i zmiana miejsca akcji.

Jako czytelnik czuję się skołowana.

Już pomijając źle zbudowane napięcie, w tekście panuje istna dezinformacja. Prolog opowiada o dziewczynie, która później ani razu nie pojawia się w tekście, ba, wygląda na to, że jest tylko jedną z wielu ofiar zjadaczy dusz. Po co powstał? Pewnie chciałaś wtajemniczyć nas w żywot Pożeraczy. Przedstawić, zanim okaże się, że Joanna wzięła udział w wypadku. Ale czy nie można było wybrać innej sceny? Jest tyle możliwości na pokazanie, kim są Pożeracze, a Ty wybrałaś chyba najgorszą z możliwych, mianowicie kulawy opis ataku. Naprawdę, czytelnikowi nic nie da, że przytoczysz sytuację, w której Pożeracze byli na łowach, jeśli nie będzie miał chociaż ogólnego wyobrażenia, z kim ma do czynienia. To tak, jakbyś nie wiedziała, co to mydło, i w prologu opowiadania o hipochondryczce przytoczono źle napisaną scenę, jak owego mydła używa, przez pięć minut myjąc ręce. Ty nie wiesz, co to jest — autorka nawet nie opisała, że mydło ma kształt kostki, że jakoś pachnie, że podczas pocierania wytwarza mydliny — ale mimo wszystko czytasz dalej. Po jakimś czasie bohaterka znowu używa mydła, a Ty nadal nie wiesz, dlaczego to robi, nie potrafisz sobie nawet wyobrazić, jak owo mydło wygląda. W końcu rozdrażniona opuszczasz bloga i szukasz pocieszenia gdzie indziej. Przykład przerysowany, ale na takich najłatwiej się uczyć.

Scena w szpitalu nie poruszyła mnie, ale też nie wywołała skrajnie negatywnych emocji. Dopiero podczas ponownej lektury, gdy wiedziałam już, że postać w płaszczu, która weszła do izolatki, nie była Śmiercią, a Pożeraczem, wprawiłaś mnie w irytację. Powinnam o tym wiedzieć podczas czytania prologu, a nie domyślać się po pięciu rozdziałach.

„Światła w budynkach zostały pogaszone i tylko jedna dziewczyna, skryta w mroku, biegła ile sił w nogach.” — Po „biegła” przecinek. Oddzielamy orzeczenia („biegła, ile sił [miała] w nogach”).

„Słyszała coraz bliżej kroki, po chwili rozległ się strzał.” —Może „słyszała zbliżające się kroki” lub „słyszała, że kroki są coraz bliżej”? Aktualna wersja wygląda nieco kulawo.

„Przyspieszyła, a wraz z nią oddech. Jednak nie biegła dość szybko, by ocalić życie.” — Jeżeli już zaczynamy zdanie od spójnika, pilnujmy, by miało sens.

W tym przypadku można przerobić oba zdania tak, by przekazywały tę samą informację, a jednocześnie nie straszyły formą. Popatrz. „Jednak nie biegła dość szybko, by ocalić życie” brzmi jak wyrok. Hm, może to jest wyrok, ale dlaczego musi mieć tak pompatyczny wydźwięk? Patosowi mówimy „nie”! Może spróbujmy tak: „Przyspieszyła, a wraz z nią oddech, mimo to nie udało jej się uciec”.

 „Krzyk zamarł jej na ustach.” — „Zamarł” to czasownik używany tylko i wyłącznie wobec osób, czyli „Jaś zamarł, wpatrując się w chatkę z piernika” jest poprawne, ale zacytowane przeze mnie zdanie już nie.

 „Nie mogę zdradzić, że czuję strach, pomyślała. A jednak instynkt był silniejszy niż wolna wola. Uderzyła go w krocze.” — Zwrot „a jednak” sugeruje, że zrobiła to, czego nie chciała, czyli zdradziła uczucie strachu.

„Dziewczyna potknęła się o własne nogi i przewróciła się, ale po sekundzie wstała. Nie miała zbyt  wiele czasu. Znów rzuciła się do ucieczki, zmuszając nogi do biegu. Wtem usłyszała huk, a przez ciało przeszła fala cierpienia. Jej oczy zakryła czerwona płachta.” — W tym fragmencie mamy do czynienia z nadużywaniem zaimka zwrotnego „się” oraz niezbyt lotnym porównaniem. A może to nie było porównanie i rzeczywiście ktoś zakrył jej oczy płachtą? Jeśli tak, należy zastanowić się nad jakąś alternatywą dla krótkich, urwanych zdań. Rozumiem, emocje, dynamizm i te sprawy, ale to już przesada.

„Przez prawie przezroczystą skórę dało się zobaczyć cienkie niebieskie żyły.” — Istnieje zasada, która mówi, że przecinek stawiamy między dwoma przymiotnikami określającymi jeden rzeczownik, jeśli opisują go w sposób równorzędny. Na przykład chcesz powiedzieć, że rude włosy są piękne — „Piękne rude włosy”. Ktoś uważa, że włosy są i piękne, i rude (ponieważ dodatkowo lśniły i falowały): Piękne, rude włosy.

W Twoim przypadku powinno być „[…] cienkie, niebieskie żyły”, ponieważ niebieski nie może być „cienki”.

„Dziewczyna błysnęła jeszcze białkami, a z jej ciała uleciała biała mgła. Zaczęła po chwili przybierać ludzki kształt.” — Kto? Dziewczyna? Mgła? Niejednoznaczny podmiot domyślny.

Rozdział 1

Widzę, że nie bawisz się w obyczaj, tylko od razu ruszasz z kopyta. Rozdział pierwszy, a Joanna już zostaje wybrana przez Śmierć na Pożeracza.

Mimo że czas jest względny, mam nieprzyjemne wrażenie, że w Twoim opowiadaniu wszystko rozgrywa się zbyt szybko. Tak jak w filmach, w narracji istnieje możliwość wprowadzenia zwolnionego tempa, z której nie skorzystałaś ani podczas opisu wypadku, ani innych ważnych scen, które wymagały podania większej ilości szczegółów. Jak takie zwolnione tempo uzyskać? Przede wszystkim ogranicz czasowniki. Czasowniki są motorem działań, a Ty przecież chcesz zatrzymać się w miejscu i skoncentrować. Poza tym możesz zastosować technikę wplatania myśli i wspomnień. Najlepiej nadają się do tego momenty kulminacyjne, kiedy dzieje się coś, co stanowi dla bohatera ważne przeżycie, a powinno zostać zapamiętane również przez czytelnika. Pamiętaj jednak! Retrospekcje można stosować tylko wtedy, gdy świat przedstawiony jest dostatecznie ugruntowany w wyobraźni odbiorcy. Nigdy na początku!

Bardzo zaintrygowała mnie Joanna. Jest pełna sprzeczności: trochę Mary Sue, trochę zwykła bohaterka. Nie odzywa się do nikogo, tylko chowa w opuszczonej łazience dziewcząt i słucha muzyki, a dokładnie heavy metalu. No tak, ciężkie brzmienia nadają jej więcej mhroczności. Rysuje wampiry, wilkołaki i wilki w zeszycie przedmiotowym oraz nie uważa na zajęciach. Wiecznie rozkojarzona, zupełnie jakby należała do innego świata. Jej rozmyślania nie są ani trochę głębokie, po osiemnastolatce mogłabym się spodziewać czegoś bardziej interesującego, ale rozumiem, że nie wszyscy rodzą się intelektualistami.

„A jednak ludzie bali się w nie patrzeć, bo były niesamowite. O dwóch barwach. Prawe oko zielone, lewe piwne.”

Jeśli naprawdę bano się spojrzeć jej w oczy tylko dlatego, ponieważ cierpiała na heterochronię, to chyba umiejscowienie akcji w XXI wieku nie było dobrym pomysłem. Ten motyw się później powtarza, ludzie zachowują się dziwnie, ponieważ widzą, że Joanna ma każde oko innego koloru, co jest zdecydowaną przesadą. I rozumiem, gdyby były to pojedyncze jednostki, ale nie, zarówno główna bohaterka, jak i napotkane przez nią osoby, przekonane są o jej wyjątkowości. Co do sztuki.

„Dziewczyna podskoczyła, a wszystkie książki, które zdążyła wyciągnąć, wypadły jej z rąk wprost na podłogę. Przeklęła szpetnie i uklękła, by je pozbierać.”

Z jednej strony delikatna, rumieni się na widok Emila, rzuca spłoszone, sarnie spojrzenia, a z drugiej klnie jak szewc, ponieważ upuściła książki. Jej charakter nie jest spójny już w pierwszym rozdziale, a później, jak się za chwilę okaże, robi się coraz gorsza. Oczywiście Emil pobiegł na ratunek — miałam wręcz wrażenie, że wcisnęłaś go tam na siłę, bo pojawił się tak nienaturalnie, że równie dobrze mógł wyrosnąć z podłogi. Ale to tylko szczegół.

„– W takim razie do zobaczenia za chwilę na matematyce, Asiu – powiedział chłopak, uśmiechnął się i odwrócił się, by odejść.”

Dwie minuty później oboje stali pod klasą. To „do zobaczenia” mogłaś odłożyć na inny moment, gdy faktycznie rozstaną się na chociaż kilka godzin. Poza tym zabrzmiało to tak, jakby spotkali się pierwszy raz (ot, znajomi z równoległej klasy zauważają się na korytarzu i rozpoczynają rozmowę), a przecież wcześniej było parę lekcji, na których, zdaje się, oboje byli obecni.

„Promienie wiosennego słońca, pieszcząc swoim dotykiem skórę, wyrwały z krainy Morfeusza zakopaną w pościel dziewczynę. Ziewnęła przeciągle i wyciągnęła rękę w stronę stolika nocnego, by wymacać okulary. Chwilę potem zaklęła, gdy spadły z szafki i wylądowały na dywanie.” — Czyją skórę pieściły promienie? Kto ziewnął przeciągle? Dziewczyna? Niejednoznaczny podmiot domyślny.

„Dziewczyna niezbyt zgrabnym ruchem ześlizgnęła się z łóżka i znów spróbowała znaleźć zgubę.” — Może jestem czepialska, ale dla mnie „ześlizgnięcie się” jest ruchem jak najbardziej zgrabnym, przynajmniej w tym kontekście. Może miałaś na myśli wyczołganie?

„Dziewczyna delikatnymi ruchami umyła się, po czym stała jeszcze kilka minut pod strumieniem, aż ciepła woda się skończyła.” — Można umyć się „delikatnymi ruchami”? Pewnie miałaś na myśli, że podczas mycia delikatnie masowała ciało. I właśnie tak, lub podobnie, powinnaś to ująć.

„Chcąc nie chcąc, musiała opuścić kabinę prysznicową, opatulona jedynie w cienki ręcznik, trzęsąc się z zimna.” — „i trzęsąca się z zimna”. Chciałaś pokazać, że dziewczyna była i opatulona w cienki ręcznik, i trzęsła się z zimna, więc należało użyć spójnika warunkującego równorzędność. Imiesłów przysłówkowy sprawia, że wyrażenia są sobie podrzędne.

„Małe oczy stawały się większe i ładniejsze, gdy źrenice się rozszerzały.” — Gdy średnice się rozszerzają, oczy wcale nie stają się większe. Skąd w ogóle taki pomysł? Możesz napisać: „oczy wydawały się większe”, ale na pewno nie „stawały”.

 „Zaraz obok blat, a na ścianie przeciwnej lodówka i kolejne trzy blaty.” — Te blaty to jeden na drugim? Hm, pewnie miałaś na myśli szafki kuchenne. Trzy stały obok siebie, a na nich jeden blat, tak?

„Dziewczyna zaklęła cicho, wstała gwałtownie, złapała plecak, który stał obok, i wybiegła z domu, trzaskając drzwiami.” — Plecaki leżą, nie stoją.

„Autobus, jak zawsze był strasznie zatłoczony.” — Albo domykasz wtrącenie, czyli po „zawsze” stawiasz przecinek, albo z niego rezygnujesz, czyli przecinek kasujesz.

„Całą stronę zeszytu pokrywały różnorodne rysunki: wampirów, wilkołaków, wilków i innych bestii czających się w ciemności.” — Chciałaś zasugerować, że w zeszycie narysowała jakiś mroczny las lub jaskinię, w której czaiły się owe w większości paranormalne stwory? Pytam, ponieważ zdanie ma taki wydźwięk, jakby narrator naprawdę sądził, że wampiry czy wilkołaki istnieją i gdzieś w ciemnych zaułkach, za śmietnikiem na przykład, czyhają na smaczne, ludzkie mięsko.   

„Nastolatka tak bardzo skupiła się na tym, co robiła, że nie zauważyła, kiedy głos nauczycielki od angielskiego ucichł.” — Zły punkt odniesienia. Nie głos ucichł, tylko nauczycielka. Ponieważ głos z zasady jest głośny, a przynajmniej słyszalny, nie może nagle ucichnąć, bo przestaje być głosem. Głos można ściszyć, ale nie uciszyć. Poza tym „ucichł(a)” to dość dziwne określenie na nauczycielkę, który przestała prowadzić lekcję, ponieważ zauważyła nieuważającą uczennicę. Ja prędzej użyłabym „zamilkła”.

„Zaczęła się modlić o to, by nie przyszło nauczycielce do głowy pokazać całej klasie jej, ponad wszystko inne, skrywanych tajemnic.” — A co to za tajemnica, że rysuje stwory fantasy? I tak chyba ma opinię niezłej dziwaczki, skoro krzyczą za nią „wampir!”.

„Nastolatka odprężyła się, myśląc, że to wszystko, ale nie.” — Ale co „nie”? To zdanie wygląda na niedokończone.

„– O czym przed chwilą mówiłam, panno Kot? – Zaskoczona dziewczyna otworzyła szeroko oczy i dopiero po dłuższej chwili podniosła się z krzesła.” — Skąd to zdziwienie? Nie uważała na lekcji i jest zdziwiona, że nauczyciel próbuje ją zdyscyplinować?

„Nim zdążyła jednak usiąść, zabrzmiał zbawienny dzwonek obwieszczający koniec zajęć. Nie bacząc na otoczenie, dziewczyna szybko schyliła się, wrzuciła książki do torby, poderwała się z kucek, po czym biegiem rzuciła się wzdłuż korytarza.” — A co z zeszytem, który zabrała nauczycielka?

„– Wampir! – krzyknął ktoś wprost do jej ucha i odszedł, śmiejąc się głośno.” — „Krzyknął jej ktoś do ucha”. „Krzyknął ktoś wprost do jej ucha” brzmi, jakby prócz swoich, miała jeszcze czyjeś uszy.

„– Nie ma za co. Przepraszam cię, ale czy mogłabyś? –  zapytał z jeszcze szerszym uśmiechem, spoglądając wymownie na dłonie dziewczyny. \\ Dopiero wtedy zorientowała się, że trzymała książki, a wraz z nimi jego dłonie. Zaczerwieniła się i pozwoliła chłopakowi wyszarpnąć ręce.” — „Wyszarpnął” brzmi tak, jakby Emil był zły lub brzydził się Joanny, a przecież poprosił, by puściła jego ręce, z uśmiechem. Poza tym, co obie wiemy, Emil lubi dowartościowywać się twierdzeniami, że może mieć każdą dziewczynę, więc gdy taka Joanna zarumieni się i przytrzyma jego dłoń, będzie mu to pochlebiać, nie uwłaczać.

„Wtem wzdrygnęła się lekko, gdy autobus podskoczył na nierównej drodze. Moment później rozległ się dźwięk klaksonu i pisk opon. Błysnęły oślepiające światła, nastąpił krzyk i upiorny dźwięk tarcia metalu o metal, a na końcu ogłuszający huk uderzających o siebie rozpędzonych aut. Potem zapanowała cisza.”

 Autobusy miejskie poruszają się z zawrotną prędkością około 40 km/h. Żeby spowodować taką masakrę, jak opisujesz, ciężarówka musiałaby nie dość, że jechać tę osiemdziesiątkę, to jeszcze być załadowana. My natomiast wiemy, że kierowca tira stracił panowanie, zjechał z trasy i w ten sposób spowodował wypadek. Owszem, ktoś mógł zginąć, ale skoro przeżyła tylko Joanna, sugerujesz, że była to istna rzeź, że ciała leżały na podłodze nabite na parasolkę sąsiadki, a zwłoki kierowcy wisiały smętnie, poćwiartowane kawałkami szkła i metalu. Nie uważam, by było to możliwe na terenie zabudowanym, gdzie istnieje ograniczenie prędkość do 50 km/h. Poza tym mamy do czynienia z czołówką, czyli rozłożenie sił było na tyle szczęśliwe, że, szacując, mogło zginąć około 30% pasażerów, ale na pewno nie wszyscy.

Poza tym pozwól, że powtórzę końcówkę: „[…] a na końcu ogłuszający huk uderzających o siebie rozpędzonych aut”. — Aut? Przecież zderzył się autobus miejski z ciężarówką.

„Kiedy się ocknęła, zdziwiona zdała sobie sprawę, że leży na brudnej podłodze. Po chwili konsternacji powoli uchyliła  powieki.”

Przed chwilą roztrzaskał się autobus, w którym jechała, a ona czuje się skonsternowana, bo upadła na podłogę? Wokół zmasakrowane zwłoki, fragmenty plastikowych szyb, powyginany metal i porozwalane bagaże, ale ona czuje się skonsternowana, ponieważ upadła na podłogę…  Joannie już chyba całkiem pomieszało się w głowie.

Małe podsumowanie:

Wypadek — 485 słów.

Poranne czynności — 468 słów.

Szkoła — 583 słowa.

Jak to możliwe, że scena, gdy Joanna wstaje, myje się i przyrządza śniadanie jest ujęta w prawie takiej samej ilości słów, co opis wypadku? Powinnaś trochę bardziej się postarać, nie tak rachu-ciachu i po wszystkim.

Rozdział 2

 „Kiedy tylko jej umysł się rozjaśnił, wspomnienia zaatakowały z podwójną siłą.” — Kogo? Ją? Niejednoznaczny podmiot domyślny.

„Otworzyła usta, ale żaden dźwięk nie dał rady przedrzeć się przez ściśnięte strachem gardło.” — Przecisnąć.

 „Joanna westchnęła ciężko, pchnęła mosiężne drzwi, po czym ruszyła starymi, stromymi schodami na górę.” — Mosiężne drzwi w kamienicy? Pierwsze skojarzenie: Władca Pierścieni i bramy prowadzące do Mordoru. Może Ci się pomyliło i miałaś na myśli okucia?

„Dotarła na czwarte piętro, ciężko dysząc, i stanęła przed wejściem do mieszkania.”

Chwileczkę. Teraz dyszy po wdrapaniu się na parę schodków, a kilka stron później przebiegnie trzy kilometry w dziesięć minut i nawet się nie zmęczy. Hm. Z jednej strony napisane jest, że po wchłonięciu duszy Pożeracze zyskują siły i nowe umiejętności, a z drugiej Joanna zaczęła się zmieniać przed pierwszym posiłkiem.

„Dotarła na czwarte piętro, ciężko dysząc, i stanęła przed wejściem do mieszkania. Wykonane z mocnego dębowego drewna wydawało się być nie do wyważenia.” — Wejście jako synonim drzwi jest do przyjęcia, ale nie w tym przypadku. Gdybyśmy miały spróbować sklecić definicję wejścia, brzmiałaby ona „otwór przez który można dostać się do wnętrza czegoś” (czy coś w tym stylu). A przecież trudno powiedzieć, że otwór może być dębowy. No właśnie.

 „Drzwi na oścież otworzyła kobieta mniej więcej w wieku pięćdziesięciu kilku lat. Drobnej postury, ubrana w garsonkę i buty na niewielkim obcasie.” — Te dwa zdania są ze sobą w bardzo dziwny sposób połączone. Gdyby nie pierwsze, drugie nie miałoby sensu. A przecież to dwa osobne zdania, nie podrzędne jego części, więc chyba coś nie tak, prawda? Gdybyś dodała na początku drugiego zdania czasownik „była”, wyglądałoby to o wiele lepiej.

Zastanawiam się, dlaczego tak szczegółowo opisałaś psychoterapeutkę. W tekście pojawia się tylko raz, a poświęciłaś jej aż  82 słowa. Opis głównej bohaterki zajął 67 słów i nie próbuję teraz zarzucać mądrościami typu „główna bohaterka musi być najszczegółowiej opisana”, ale dziwi mnie, że poświęcasz więcej uwagi postaci epizodycznej niż pierwszoplanowej. To niezdrowe. Zapychasz tekst czymś, co praktycznie do niczego się nie przyda. Daj komuś do przeczytania rozdział, a potem zapytaj go, jak wyglądała dr Zielińska. Ile z tego zapamięta? Że miała czarne farbowane włosy i elegancki strój? To ta optymistyczna wersja. 

„Kiedy drzwi się zatrzasnęły, wzdrygnęła się. Ten dźwięk zawsze sprawiał, że zaczynała wpadać w panikę. Odetchnęła głęboko, by choć trochę pozbyć się napięcia, pochyliła się i zdjęła buty.” — Rozumiem, że to miał być flashback, ale chyba nie do końca wyszło, gdyż nawracające wspomnienia pojawiają się tylko wtedy, gdy dany czynnik rzeczywiście nawiązuje do traumatycznego wydarzenia. Trzaśnięcie drzwiami w żaden sposób nie kojarzy się z wypadkiem komunikacyjnym, więc jest to trochę naciągane. Co innego w przypadku tego cytatu: „Spojrzała w górę, by ocenić, kiedy deszcz zacznie mocniej padać. Na jej okulary spadła ciężka kropla. Instynktownie wytarła ją rękawem, a na szkle pojawiła się smuga. Dziewczyna jęknęła zdenerwowana. \\ Jest jak wtedy, pomyślała i wzdrygnęła się mimowolnie, kiedy obrazy zaczęły wypływać na wierzch. Na szczęście odgoniła je, kierując myśli na inny tor.” Tutaj mamy do czynienia z typowym mechanizmem: wrażenie zmysłowe nawiązujące do wypadku ––> niekontrolowany napływ wspomnień. Ładnie to rozegrałaś, w przeciwieństwie do pierwszego przypadku.

„Nastolatka podeszła do sofy, usiadła, podkulając nogi, objęła je rękami i oparła głowę o kolana.” — To zdanie wygląda mniej więcej tak na wykresie:

 Zważywszy na zasadę, która mówi, że te części zdania, które są sobie równorzędne (znajdują się na jednym poziomie), stanowią ciąg logiczny (ponieważ podrzędne części zdania to swego rodzaju wtrącenia, bez których można się obejść), u Ciebie zdanie bez brania pod uwagę stwierdzenia „podkulając nogi”, powinno mieć sens. Jak natomiast jest, łatwo sprawdzić. Nie ma na to innej rady, jak składnię poprawić.

„W powietrzu unosi się zapach świeżej krwi.” — Jak rozróżnić zapach świeżej krwi i starej, o ile pojęcie „stara krew” istnieje?

„Gęsta, szkarłatna krew pokrywa wszystko wokół. Podłogę, okna, ściany.”

 „Dostrzegam, jak kałuża krwi powoli, lecz nieubłaganie spływa w dół. Po chwili dotyka mojej ręki. Czuję jej wysoką temperaturę.” — Ostatnie zdanie brzmi nienaturalnie sztywno. Można by zamienić to na „Czuję, jak bardzo jest gorąca” lub coś w tym stylu.

„– Kim była ta postać? – zapytała kobieta jeszcze raz spokojnym głosem. \\ – Śmierć – stwierdziła, a jej ciałem wstrząsnął dreszcz.” — Kto stwierdził? Niejednoznaczny podmiot domyślny.

„Lewa noga zwisała w dół, a stopa dotykała ziemi.” — Chcę zobaczyć, jak jej noga zwisa w górę, ot co!

„Nagle, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, światło księżyca zgasło.” — Jakoś nie czuję tego czasownika „zgasło”. Księżyc to nie żarówka. Można to ująć w jakiś inny, mniej dziwny sposób.

„Drzewa gięły się na wszystkie strony.” — „Wyginały”.

„Na szybie ujrzała drobne krople deszczu, które w miarę upływu czasu robiły się coraz większe oraz silniejsze.” — Jak krople deszczu mogły stać się silniejsze? Pewnie miałaś na myśli, że mocniej uderzały o szybę.

„Chwyciła ręcznik, który zwisał przez oparcie krzesła, i ruszyła w stronę łazienki.” — Albo zwisał na oparciu, albo był przerzucony przez oparcie.

Nie mam za dużo do powiedzenia na temat tego rozdziału. Stanowi on raczej wstęp, choć nie ukrywam, że zaleciało nudnymi schematami typu słyszenie głosów, nagły, wszechogarniający mrok (bo lampa bez powodu zgaśnie lub księżyc przysłonią chmury) i ogólnie tendencyjność do czynienia z głównej bohaterki mhorcznej dziewczynki, która nie boi się malować paznokci na czarno lub rysować nabitych na pal postaci. Wolałabym, żebyś nie szła tą drogą. Depresja depresją, trauma traumą, ale jest różnica między osobą, która nie radzi sobie z emocjami i zachowuje się w dość kontrowersyjny sposób, a osobą, która chce zwrócić na siebie uwagę/pokazać, jak bardzo jest tró. Na tym etapie nie można powiedzieć, że Twoja bohaterka to odmiana mhrocznej Mary Sue, ale ostrzegam, że wszystko wskazuje na to, że taką ją wykreujesz.

Rozdział 3

 „Na korytarzu liceum ogólnokształcącego imienia Mikołaja Kopernika panował wesoły harmider.” Właśnie przed chwilą zabrzmiał dzwonek obwieszczający początek przerwy na obiad. — „Liceum ogólnokształcącego” dużymi. Podajesz pełną nazwę własną. Po drugie, korelacja tych dwóch zdań jest co najmniej dziwna. W pierwszym jest czas przeszły, w drugim natomiast używasz zwrotu „właśnie przed chwilą”, czyli kładziesz nacisk na teraźniejszość. Ponieważ Ty stosujesz w narracji czas przeszły, musisz poprawić początek drugiego zdania, np. „Niedawno zadzwonił dzwonek, który obwieścił początek przerwy na obiad” czy coś w tym stylu.

„Wszystkim znane w szkole dziewczyny gromadziły się razem. Sportowcy stali obok szafek, na swój widok reagowali inaczej niż koleżanki. Łapali się za dłonie, po czym zderzali barkami. Część uczniów chodziła po korytarzach, rozprawiając między sobą o różnych, niekoniecznie szkolnych sprawach. Jeszcze inni bawili się komórkami albo wysyłali SMSy [SMS-y]. Przechodząc przez szkolny korytarz, czasami można było natknąć się na młodzież usiłującą powtórzyć materiał przed zbliżającym się testem.” — Czy tylko mnie ten fragment kojarzy się z wyobrażeniem Polaków na temat amerykańskiej szkoły średniej? Może Tobie też, Demonie, ale wcześniej nie zwróciłaś na to uwagi? Te szafki, te szkolne fejmy, których wszyscy się boją/uwielbiają, ci dobrze zbudowani chłopcy poruszający się stadami i tarasujący schody… Niby piszesz o Polsce, ale nie bardzo to widać.

„Miasto liczące czterdzieści tysięcy mieszkańców, znajdujące się w wschodnio-południowej Polsce.” — Przyjęło się, że najpierw podajemy kierunki „północ” i „południe”, potem „wschód” i „zachód”, czyli „południowo-wschodniej Polsce”.

„Kiedy zaglądało się do malutkiej części, gdzie znajdowały się ubikacje, pierwszą rzeczą, która rzucała się w oczy, były zepsute spłuczki i połamane stojaki na papier toaletowy.” —  Jeżeli weszłabym do części z toaletami, raczej zastałabym tam kabiny — ze ścianami i drzwiami. Dopiero gdybym otworzyła drzwi, mogłabym dostrzec zepsutą spłuczkę czy skrzywiony stojak na papier toaletowy. W takim razie nie są to rzeczy, która można dostrzec na pierwszy rzut oka.

 „W pewnym momencie rozległ się szept. Dziewczyna usłyszała go pomimo słuchawek włożonych w uszy, z których leciała ostra heavy metalowa muzyka. To niemożliwe. Jestem tutaj sama, pomyślała.” — Kto powiedział, że tylko ona może tam wchodzić? To, że zaniedbana łazienka jest odwiedzana rzadziej niż pozostałe, nie znaczy, że Joanna ma ją na wyłączność. I ten szept. Słuchając heavy metalu raczej trudno usłyszeć, że ktoś szepta. Nawet jeśli jest to szept w głowie, taki jak słyszą schizofrenicy, to nie zagłuszy on głośnej muzyki.

„A jednak szept rozległ się znowu.” — Czasownik „rozległ się” używany jest raczej w kontekście głośniejszych dźwięków. Nie szeptu.

„Szept nasilił się. Dziewczyna delikatnie uchyliła plastikowe drzwi i wyjrzała na korytarz. Był prawie pusty.” — Jeszcze przed chwilą „panował wesoły harmider”. Gdzie nagle wszystkich wywiało?

„To był Emil Los. Chłopak z klasy, który w dniu wypadku pomógł jej pozbierać rozrzucone po podłodze książki.” — Chodzą ze sobą do klasy od paru lat, a Joannie kojarzy się tylko z tym, że kiedyś pomógł podnieść jej książki leżące na ziemi?

„Nastolatka wyczuła, że obok niego nikogo nie ma.” — Wybacz za bezpośredniość, ale to brzmi absurdalnie (czyt. łopatologicznie). Zupełnie jak „czuję, że dziś wieczorem zajdzie słońce”. Przecież stał w zasięgu jej wzroku, poza tym cały korytarzy był pusty — sama tak napisałaś.

„Musiał rozmawiać z kimś przez telefon, bo nie był osobą, która mówi do siebie.” — Skąd u Joanny ta nieuzasadniona pewność? Przecież go nie znała. Już lepiej by brzmiało: „nie wydawał się osobą, która mówi do siebie”.

„– Ona jest dziwna. Znaczy cały czas taka była. Odkąd ją znam, to ciągle siedziała, coś rysowała w swoim zeszycie, mruczała do siebie pod nosem. Prawie nigdy nie widziałem, żeby szła gdzieś bez swojej MP4. Teraz widzę po niej, że cały czas przeżywa ten wypadek, który miał miejsce miesiąc temu, ale ja też tam byłem.” — To faktycznie dziwne, że ktoś słucha muzyki i rysuje bohomazy na lekcji. I że jest introwertykiem. Szczególnie w tak łamerykańskiej szkole, w której ponoć jest zbiorowisko indywidualności.

Chyba że chcesz przedstawić Joannę w ten sposób:

 Chciałabym także zwrócić uwagę, że coraz częściej niektóre kwestie bohaterów brzmią dziwnie, zupełnie jakbym czytała o gimnazjum, nie liceum. Ktoś słucha metalu i spędza samotnie przerwy? Na pewno satanista! A fakt, że Emil musiał dojść do wniosku, jakoby Joanna przeżywał traumę, jest po prostu… niemożliwy. To przecież naturalne, taki odruch ludzki — wiedzieć, że człowiek przeżywający tragedię musi ją przetrawić.

I w tym momencie niechęć do opowiadania wzrosła. Tak opacznie myślący bohaterowie (najgorszy tego przykład pojawi się w rozdziale 5) wprawiają mnie w swego rodzaju konsternację. Twoi licealiści mają mentalność gimnazjalistów i musisz coś z tym zrobić, bo inaczej zdrowo myślący człowiek nie będzie miał ochoty Cię (niedosłownie, oczywiście) czytać. Co innego przedstawiać problematykę patologii, co innego pisać o niej w sposób, który sugeruje, że uważasz takie zachowanie za normalne, a w niektórych przypadkach — cool, hardkorowe i nie wiadomo jeszcze jakie.

„– Ona jest dziwna. Znaczy cały czas taka była.” — Po „znaczy” przecinek. Wtrącenie.

„On też tam był. To zdanie ciągle tłukło się po jej głowie.” — A „Wydaje się stawać taka jak my” nie wywołało w niej żadnego niepokoju? To, że on tam był, jest naprawdę takie ważne? Dlaczego? Nie wyjaśniasz.

„A może go po prostu już wtedy nie było w środku? W takim razie skąd on może wiedzieć, co mi się przydarzyło?” — Może stąd, że mimo to, że próbujesz wtłoczyć nam, czytelnikom, do głów, jakoby nikogo nie ruszyła śmierć autobusu ludzi, ktoś zainteresował się sprawą i nawet poszedł na pogrzeby nieszczęśników? Inteligencja Twoich bohaterów nie powala, trudno się z nimi utożsamić.

Dobrze, że o tym napomknęłam. Martwi mnie fakt, że uczniowie Twojego LO w ogóle nie przejmują się tragedią, jaka spotkała ich koleżanki i kolegów. Napisałaś, że Jarosław to miasto, „w którym śmiertelność była większa, niż gdziekolwiek na Podkarpaciu”, ale to zbyt mało, by osiągnąć efekt znieczulicy. Na pewno dyrektor zorganizował jakiś apel, w którym poinformował, że, powiedzmy, sześcioro uczniów z ich szkoły zginęło w wypadku. Ty natomiast traktujesz ten wątek, jakby zmiażdżenie autobusu było czymś normalnym, a śmierć tych ludzi nikogo nie obchodziła. Mylisz się. Na pewno obchodziła, nawet jeśli statystyki śmiertelność gnały na łeb, na szyję. W końcu to rzecz, obok której trudno przejść obojętnie. To ludzie, którzy na pewno mieli przyjaciół.

„Chłopak chciał coś jeszcze powiedzieć, ale ona razem ze swoją torbą już zdążyła zniknąć za zakrętem.” — To zdanie zabrzmiało tak, jakby szła z tą torbą za rączkę. Może: „Chłopak chciał coś jeszcze powiedzieć, ale ona przerzuciła torbę przez ramię i czym prędzej wyszła, znikając za zakrętem”?

„Noc okryła ziemię czarnym płaszczem.” — Najpierw czerwona płachta, teraz czarny płaszcz. Czy aby nie przesadzasz z odzieżowymi metaforami?

„Wieczór był ciepły jak na tę porę roku. A jednak po chwili zaczął wiać zimny wiatr i rozrzucać gazety oraz włosy dziewczyny.” — Wiatr nie mógł rozrzucać włosów dziewczyny, ponieważ były przyczepione do głowy. Może „plątał”?

„Wieczór był ciepły jak na tę porę roku. A jednak po chwili zaczął wiać zimny wiatr i rozrzucać gazety oraz włosy dziewczyny.” — Z jednej strony wieczór był ciepły, a z drugiej wiał zimny wiatr. Hm…

„Obróciła się gwałtownie, nabierając powietrza, by w razie czego krzyknąć.” — Kiedy jesteś przerażona, pierwsza myśl, jaka Ci przychodzi do głowy to: „Oho, muszę teraz nabrać trochę powietrza. Jeszcze okaże się, że będę musiała krzyknąć ze strachu”? Nie sądzę. Powinnaś przeredagować to zdanie, najlepiej po prostu wyrzucając ostatnią jego część.

„Obiecałam ci nowe, lepsze życie.”

Śmierć pojawia się i od tak zaczepia bohaterkę? Coś mi się wierzyć nie chce. Poza tym… po co ona przyszła? Nie jestem pewna, czy prawdziwa Śmierć-osoba miałaby czas na tak marginalne sprawy, jak prześladowanie zalęknionej nastolatki, który i tak nie rozumie, o co w tej całej grze chodzi. Mogliby to zrobić Pożeracze. I po trzecie: dlaczego nie wytłumaczysz motywacji bohaterki? Joanna włóczy się nocą po podejrzanych uliczkach, chociaż wie, że to niebezpieczne i odczuwa strach. Dlaczego? Chce szybciej dojść do domu? Udowodnić coś? Trudno coś sobie dopowiedzieć, gdyż dziewczę jest nieprzewidywalne.

„– Co tam, staruszko? – zapytała, a pies zamachał radośnie ogonem.” — Przed chwilą napisałaś, że to suczka.

„Gdyby wyznała matce prawdę, najpierw dostałaby karę za to, że wracała sama do domu, a dopiero potem matka zaczęłaby wypytywać, dlaczego tak jest.” — Nie wiem, jakie Ty masz doświadczenia, ale jak dla mnie Joanna jest dość samodzielna, by wracać sama do domu. Nawet z traumą-nie traumą.

„Joanna stała przed drzwiami na środku swojego pokoju i starała się zrozumieć to, co widziała. Usta zatkała dłonią, by nie krzyknąć. Uklękła pośród bałaganu, a łzy popłynęły strumieniem po policzkach.” — Dlaczego Joanna się rozpłakała? Tak nie reaguje normalny człowiek, który widzi, że ktoś spenetrował mu sypialnię. Nic nie wyjaśniasz.

„Joanna, gdy już miała pewność, że jej mózg do końca wyrwał się z letargu, otworzyła szeroko oczy. Światło drastycznie wbiło się w źrenice. Rozszerzyły się jak u dzikiego kota.” — Czym więcej światła, tym źrenice mniejsze.

Po chwili namysłu zauważyłam także, że użyłaś banalnego, ale jakże zmieniającego wydźwięk określenia „dzikiego kota”. Uwierz mi, oczy wszystkich kotów, nie ważne, czy rysia, czy norweskiego leśnego, rozszerzają się tak samo. Warunkuje to jedna z sześciu cech kodu genetycznego, mianowicie uniwersalność. Oznacza ona, że u wszystkich organizmów te same kodony oznaczają te same aminokwasy (ujmując prościej: wszystkie słowa w języku polskim składają się z liter alfabetu łacińskiego. Może w innych językach [cywilizacjach] używa się innego alfabetu, ale tutaj każdy wie, co to litera „a” i dla każdego litera „a” znaczy to samo).

„Rozległo się skrzypienie schodów, gdy Marzena schodziła.” — Domyślam się, że chodzi o siostrę, bo matki raczej nie nazwałaby po imieniu. Ale dlaczego mam się domyślać? Jeśli nazywasz kogoś po imieniu, najpierw go „przedstaw”.  

„Światło drastycznie wbiło się w źrenice.” — Brzmi to niepokojąco dosłownie.

„Zainteresowanie jej osobą zawsze wprawiało dziewczynę w niemałe zakłopotanie. W takich momentach zaczynała się pocić i czerwienić, a serce przyspieszało.” — Wypadałoby uściślić, o jakie zainteresowanie jej chodziło. Ogólne? Takie, że nie ważne kto i w jakich okolicznościach na nią spojrzy, ona zawsze będzie czuła się zawstydzona? A może o sprawy damsko-męskie? Konkrety!

„Westchnęła, gdy ujrzała, jak Emil stoi na balkonie, czyli na bramce przy schodach, która chroniła przed upadkiem, i popisuje się przed znajomymi.” — Pewnie miałaś na myśli balustradę.

„– Zostaw mnie – syknęła z nienawiścią na tyle głośno, że usłyszeli ją znajomi.” — Jeszcze rozdział temu była w nim po uszy zadurzona. Jakoś umknął mi moment, gdy miłość przerodziła się w nienawiść.

„Czując na sobie spojrzenia ludzi z klasy, chwyciła plecak i wybiegła, potrącając wchodzącą Justynę. Uciekła z dwóch ostatnich lekcji. Jej szloch poniósł się echem po pustych już korytarzach.” — Czyli mam rozumieć, że najpierw uciekła, a potem jej szloch poniósł się echem po korytarzach? Pomieszała Ci się kolejność.

Rozdział 4 

„Myśli krążyły po najdalszych orbitach umysłu.” —Myśli krążące po orbitach to naprawdę ciekawe zjawisko. 

Wiem, to metafora, ale nawet metafory obowiązują pewne reguły. Kiedy powiem „weszła do pokoju z gracją słonia”, można się domyślić, że ironizowałam, ponieważ w umysłach ludzi słoń kojarzy się z ciężkim, niezgrabnym chodem (łatwo krytykować osobnikowi ważącemu pięćdziesiąt kilo, ale mniejsza o to). Jeśli powiem „zmroziła mnie wzrokiem”, to wiadomo, że miałam na myśli to, że spojrzała na mnie przenikliwie z domieszką niechęci, ponieważ chłód (w domyśle: chłód emocjonalny) jest wyrażeniem powszechnie używanym. Ale co mogę mieć na myśli, gdy powiem: „moje myśli krążyły po najdalszych orbitach umysłu, gdy nagle poczułam zapach palącej się gumy”? To, że bujałam w obłokach? Prawdopodobnie. Ale weź pod uwagę fakt, że mózg działa na zasadzie skojarzeń, a orbity to na pewno nie jest coś, co kojarzy nam się z umysłem.

„Joanna znalazła się przy bramie swojego domu w ciągu dziesięciu minut. Przebiegła trzy kilometry i nawet się nie zasapała, chociaż pot lał się z ciała strumieniami.” — Ja w dziesięć minut pokonuję ok. 1800 m. Joanna raczej nie była aż tak wysportowana, by przebiec prawie dwa razy dłuższy dystans w tym samym czasie i się nie zmęczyć (nie ćwiczyła przez sześć lat na wuefie!). Owszem, mózg wytworzył adrenalinę podczas potyczki z Emilem, ale na pewno nie w ilości, która potrzebna była do włożenia tak, przynajmniej dla mnie, dużego wysiłku.

„Pierwszy dzień szkoły, wigilia klasowa, Joanna czytająca książkę na lekcji, potykająca się na szkolnym korytarzu. Naśmiewanie się Emila z jej ruchów i słów. Łzy cieknące po policzkach, gdy Emil głośno komentował jej wady.”

A w rozdziale pierwszym jest napisane:

„Tą osobą okazał się być Emil, chłopak w którym zakochała się już pierwszego dnia liceum, chociaż nigdy z nim nie rozmawiała. Wysoki, umięśniony, z włosami koloru blond i niebieskimi oczami.”

Te informacje są ze sobą tak sprzeczne, że już chyba bardziej być nie mogą. Nie będę pisać długaśnego akapitu, jak bardzo jest to rażące, powiem tylko, że można nieźle się pogubić w paradoksach percepcyjnych Joanny (że tak nazwę te wszystkie momenty, gdy mówi, że coś jej się podoba/nie podoba, a za chwilę jej zachowanie/słowa temu przeczą).

„– Idźcie dalej. Zaraz was dogonię – rzekł i uśmiechnął się promiennie.” — Być może się uśmiechnął, ale jak dla mnie nie „promiennie”, tylko „z udawaną wesołością”. Tak wynika z kontekstu.

„Znajomi bez słowa obrócili się i skierowali kroki w stronę przystanku.” — Kroków nie można skierować. Skierowali się, jak już.

„– Co z tobą? To przez Aśkę? – zapytała i spojrzała głęboko w oczy chłopaka, by znaleźć w nich potwierdzenie.” — Dlaczego Marta nie przejmuje się tym, że Emil na jej oczach (i przy okazji całej klasy) pocałował inną dziewczynę? Mają jakiś układ, że związek, który stworzyli, jest raczej luźny? Nie wyjaśniasz.

„Podskoczył, by po chwili opaść, cofnąć się z przestrachem i położyć się płasko na ziemi.” — Opaść na co? Dziwna ta konstrukcja.

„Usiadła i opierając się o drzwi wejściowe nie mogła dłużej powstrzymać wzbierających łez.” — Po „wejściowe” przecinek. Oddzielamy orzeczenia. Poza tym „wzbierających się”.

„– Nie zostaniesz zabrany. Ja nie biorę ze sobą tchórzy – wysyczała ostro Śmierć. – Teraz myślisz, że masz powody, by chcieć zakończyć życie ? – zapytała sarkastycznie.” — Przed znakiem zapytania nie stawiamy spacji.

„Zakręciła kran i jeszcze przez chwilę podziwiała, jak czerwona, rozrzedzona krew spływa do ścieków.” — Nie jestem przekonana co do tego, czy na miejscu zbrodni było aż tyle krwi, by przesiąkły nią spodnie, nie mówiąc już o ubroczonym ciele. Dłonie może tak, ale wszystko? Przecież ona pochylała się nad zwłokami zaledwie kilka sekund, potem wstała, wessała duszę i uciekła.

Po tym, jak opisałaś czerwonawą wodę spływającą do ścieków po prysznicu, Joanna sprzed kąpieli zwizualizowała mi się tak:

 „Jej twarz była gładka oraz blada.” — Nie mam nic do bladości, ale piszesz o niej tak, jakby była wyznacznikiem piękna. Takie coś mogło przejść w „Zmierzchu”, gdzie tona pudru na twarzy faceta nikogo nie dziwiła, ale tutaj… chyba nie chcesz popaść w sztampę?

„Głośna muzyka wylewała się przez każde drzwi i okno w szkole.” — Muzyka „wylewająca się” brzmi zabawnie. Naprawdę, musisz pilnować się, jeśli chodzi o dziwaczne metafory.

„W końcu nadeszła kolej Joanny. Kiedy stanęła przed stołem z zapisami, przewodniczący szkoły przebrany za Zorro podniósł wzrok i zlustrował ciało dziewczyny.” —  Nie przyglądał jej się, gdy była naga, więc „zlustrował strój”. W końcu chciałaś przekazać to, że oceniał, czy jej strój kwalifikuje się pod tematykę dyskoteki, prawda?

„W momencie gdy weszła do sali gimnastycznej, uderzyła w nią głośna muzyka, jeszcze wyraźniejsza niż na zewnątrz.” — „Uderzyła ją”, nie „w nią”.

„Blondyn, kiedy dostrzegł Joannę uśmiechnął łobuzersko.” — Po „Joannę” przecinek. Oddzielamy orzeczenia.

Mam jeszcze małe pytanie. Czytam teraz scenę, gdy Joanna tańczy z Emilem i zastanawiam się, dlaczego to robi. Przecież w tym samym rozdziale napisałaś, że go nienawidzi, że czuje się zraniona i oszukana (pisałam o tym kilka akapitów wcześniej). Dlaczego jak gdyby nigdy nic tańczy z nim do wolnej, romantycznej piosenki i jest zadowolona? Nie wyjaśniasz.

„Świat zawirował napędzony gniewem.” — Nie za bardzo rozumiem, o co w tym zdaniu chodzi, skoro w następny akapicie pojawia się: „Joanna czuła, jak mięśnie jej nóg pracują w harmonii”. Gdyby była zła, raczej nie tańcowałaby sobie „w harmonii”. Kolejny paradoks percepcyjny?

 „Joanna czuła, jak mięśnie jej nóg pracują w harmonii.” —  Mięśnie jej nóg co robią? Może: „Joanna czuła, jak mięśnie jej nóg pracują harmonijnie”. Chociaż… i tak nie jestem przekonana; ten zwrot brzmi dziwnie.

„Dziewczyna biegła ile sił.” — Po „biegła” przecinek. Jeśli nadal nie wiesz dlaczego, cofnij się do pierwszego błędu w prologu.

„Zmierzała w stronę lasu znajdującego się na obrzeżach miasta. Musiała jak najszybciej ukryć się wśród gęstych drzew i ogromnej ciemności.” — Po pierwsze, dlaczego nie ucieknie do domu albo innego cywilizowanego miejsca (jak sklep), gdzie nie mógłby jej nic zrobić, tylko chowa się w ciemnym, mrocznym, niebezpiecznym lesie? Ponoć Emil, tak jak ona, widzi równie dobrze w ciemności, jak i za dnia. Poza tym „ogromna” to dość dziwny epitet opisujący ciemność. Ale może się mylę. 

„Po dziesięciu minutach biegu Joanna znalazła się wśród drzew. Nie zatrzymując się nawet na chwilę, zanurkowała w ciemność. Dopadła do ogromnego klonu i ukryła się za jego szerokim pniem.” — Zanurkowała w ciemność… Tworzysz naprawdę dziwne metafory.

„– Tak, jak każdy – rzekł  Paweł.” — Bez przecinka.

„Szukałem jej, ale jakby zapadła się pod ziemię.” — Nic dziwnego, skoro owo szukanie ograniczył do omiecenia wzrokiem drzew znajdujących się kilka metrów przed nim (chyba że tylko ja, gdy czegoś szukam, przewracam sypialnię do góry nogami, patrząc nawet tam, gdzie danego przedmiotu się nie spodziewam).

 „Dobrze wiesz, że mogę wszystko, ale nawet ja nie jestem w stanie sam przeszukać każdego drzewa w tym lesie.” — Potrafi wszystko? Chyba nie do końca, skoro prosi o pomoc. Poza tym: jak on chce przeszukiwać te drzewa? „Konary do góry, proszę zdjąć mech i korę, odblokować wszystkie dziuple! Musimy pana przeszukać!”

„Dobrze wiesz, że mogę wszystko, ale nawet ja nie jestem w stanie sam przeszukać każdego drzewa w tym lesie. Dlatego potrzebuję waszej pomocy i muszę was o nią prosić, chociaż nienawidzę tego robić.” — Ta kwestia brzmi jak żywcem wzięta z parodii. Aż trudno uwierzyć, że Emil jest tak zadufany w sobie, by powiedzieć to na głos.

„Odetchnęła głęboko, starając się nie narobić hałasu, i przygotowała się do biegu, wystawiając nogę do przodu. Policzyła w myślach do dziesięciu, po czym wypadła zza drzewa. Grupa wydała krótki okrzyk zdumienia.” — Ale przecież oni słyszeli najcichsze szmery, tak przynajmniej napisałaś, więc jakim prawem nie słyszeli Joanny? Widzimisię.

„– Łapcie ją! – najpierw usłyszała słowa Emila, a potem czterdzieści par nóg biegnących za nią.” — Usłyszała dokładnie czterdzieści par nóg? Ja jestem w stanie odróżnić najwyżej trzy, potem wszystko mi się miesza i myślę, że nie jestem w tym osamotniona.

„Nastolatka pochyliła się do przodu, próbując zmniejszyć pęd powietrza i zwiększyć tym samym prędkość.” — Nie zmniejszy pędu powietrza, tylko opór.

„Widziała, jak ziemia z zawrotną prędkością zbliża się do jej twarzy.” — Chyba odwrotnie: jej twarz zbliżała się do ziemi.

„Ktoś podbiegł do nastolatki i uderzyła ją z całej siły prosto w twarz.” — „Uderzył”.

 „W tej samej sekundzie cały świat Joanny pokryła czarna płachta.” — No proszę Cię… odzieżowych metafor część dalsza?

„Woda w strumieniu przesuwała się po kamieniach.” — Nie lepiej, gdyby po prostu płynęła? „Przesuwała się” brzmi tak, jak gdyby woda robiła to świadomie.

„Wtem usłyszała świst powietrza, a potem odgłos rozsypującego się w drobny mak szkła.” — To nie powietrze świsnęło, a świst owo powietrze przeszył.

„Dziewczyna otworzyła szeroko oczy i usta zdziwiona.” — Jeśli „otworzyła szeroko oczy i usta”, musiała być zdziwiona. Dlaczego opisujesz jej zachowanie, skoro zaraz podajesz, że była zdziwiona? Daj czytelnikowi dojść do tych wniosków samodzielnie.

„Wezbrał w niej gniew.” — „Wezbrał się”.

„Emil zwijał się z bólu na podłodze.” — Przypominam, że akcja cały czas się toczy w lesie.  

To pierwsza poważniejsza scena, która powinna wzbudzić dreszczyk emocji. Dość sprawnie, budując napięcie (wszystko toczyło się za szybko, ale generalnie źle nie było) i stopniując je do momentu kulminacyjnego, doszłaś do jej końca. Wrażenia? Więcej opisów! Wprowadzasz nowe postaci, manewrujesz światem przedstawionym, ale nie przelewasz tego na papier. Bohaterowie pojawili się w jakimś domu — skąd się ten dom wziął, dlaczego do niego weszli? Nie wyjaśniono. Na końcu sceny słychać Śmierć, która mówi: „– Spokój! – krzyknęła Śmierć, a jej puste oczodoły ciskały błyskawice. – Macie jej wyjaśnić, kim jest, a nie ją zabić!” Co robiła tam Śmierć? Po przyszła? A przede wszystkim: kiedy przyszła? Nie wyjaśniono. Chociaż jest to dopiero czwarty, czyli początkowy, rozdział, mam wrażenie, że już zaczynam się gubić. Czasami nawet trudno stwierdzić, co było zwykłą pomyłką, przejęzyczeniem z Twojej strony, a co kolejnym dziwactwem Joanny. Także, pomimo przyjemnego stylu, powinnaś popracować nad kompozycją.

Poza tym dodam, że ostatnia scena, gdy zbuntowany Paweł rozkwasza nos Emilowi, bierze w objęcia Joannę i zanosi do domu skojarzyła mi się z tym:

„Wezbrał w niej [Joannie] gniew. Działając instynktownie, wbiła but w stopę chłopaka. Odskoczył zaskoczony. \\ – Ty mała suko! – wycedził [Emil] przez zaciśnięte zęby i uniósł dłoń, która opadła, uderzając Joannę w twarz. \\ Dziewczyna ogłuszona siłą uderzenia osunęła się po ścianie na podłogę. W tym samym momencie Paweł z nadludzką szybkością podbiegł do przyjaciela i zanim Emil zdążył zareagować, uderzył go pięścią w nos. Trysnęła krew. Emil zwijał się z bólu na podłodze. \\ – Nigdy nie bij dziewczyn w mojej obecności – syknął Paweł, po czym odwrócił się i pochylił nad Joanną. \\ Zanim zdążyła zareagować, wziął ją na ręce. Dziewczyna pisnęła zaskoczona. Paweł wybiegł z nią w ciemną noc.”

Zarówno teraz, jak i w kilku późniejszych scenach, u Joanny będzie uaktywniał się syndrom Belli — całkowity brak charakteru, nieumiejętność podjęcia jakiejkolwiek decyzji bez podtrzymującego ją męskiego ramienia i nieustanne wzbudzanie zainteresowania u płci przeciwnej. Jednym słowem, kolejny paradoks percepcyjny — Joanna zachowuje się nijako, stroi fochy, całuje dwóch/trzech chłopaków dziennie, ponieważ nie może się zdecydować, a i tak jest obiektem pożądliwych spojrzeń, zupełnie jakby chłopcy poza biustem i, jeśli tak Ci zależy, bladą twarzą, nie widzieli, że jest narwana i niestabilna emocjonalnie.

Rozdział 5

„Paweł biegł bardzo szybko, więc już po kilkunastu minutach od wyjścia z chatki w lesie znalazł się przy bramie na podwórko Joanny.” — Wcześniej napisałaś tylko, że Joanna oparła się o drewnianą ścianę i równie dobrze mogła to robić na zewnątrz. Nigdzie nie uściśliłaś, że znajdują się w środku jakiegoś budynku, dlatego czuję się (a razem ze mną wszyscy potencjalni czytelnicy) skołowana (tak nawiasem mówiąc, najpierw musieli do tego budynku wejść. Skoro nie napisałaś, że weszli, teoretycznie cały czas są na dworze).

Poza tym „podwórku”, literówka się wkradła.

 „– Emil mi powiedział – odparł Paweł.” — Kiedy to zrobił? Zanim nie zwołał zebrania i nie kazał ruszyć za nią w pościg, jego paczka nie wiedziała nawet, że dziewczyna istnieje. Schwytali ją, potem przeszli transformację, bili się… kiedy w tym rozgardiaszu Emil miałby powiedzieć Pawłowi, gdzie mieszka Joanna? A przede wszystkim: po co?

„– Może wejdziesz na chwilę? – zapytała, zanim zdążyła choćby przez sekundę pomyśleć.” — Przed chwilą chłopak na jej oczach zmienił się w widmo bez oczu i nosa, z odlatującymi ustami i lśniącą czaszką, a ona zaprasza go na herbatkę. Komentarz narratora mówi sam za siebie.

„W jego oczach zabłysło zdziwienie, ale twarz pozostała zastygłą maską.” — Oczy są częścią twarzy. W takim razie, skoro twarz nie wyrażała emocji, nie mógł spojrzeć na Joannę ze zdziwieniem.

„Pierwszym, co rzuciło się mu w oczy, było okno na skosie i znajdujące się pod nim ciemne drewniane biurko.” — Raczej to, co pierwsze rzuca nam się w oczy, jest w jakiś sposób charakterystyczne. Co dziwnego jest w oknie, że zwrócił na nie uwagę? Nie wyjaśniłaś. Poza tym stosujesz narrację trzecioosobową z perspektywy Joanny, więc skąd ona może wiedzieć, co rzuciło mu się pierwsze w oczy? Może co najwyżej stwierdzić, że pierwszą rzecz, na którą spojrzał, była… [dopowiadasz].

„Będzie pustą skorupą myślącą tylko o jednym. Jak pożywić się ludzkim ciałem.” — To nie powinny być dwa osobne zdania, ponieważ cały czas ciągniesz jedną myśl. Najlepiej gdybyś połączyła je myślnikiem, który sugeruje dłuższą przerwę, ewentualnie dwukropkiem. O, tak: „Będzie pustą skorupą myślącą tylko o jednym — jak pożywić się ludzkim ciałem”.

„Zmarszczyła nos. Nagle coś sobie uświadomiła. Zerwała się z miejsca. Niepokój znikł tak szybko, jak się pojawił. Teraz poczuła, jak w ciele narasta gniew. Tak potężny, obezwładniający. Sekundę później jej dłonie zacisnęły się na szyi chłopaka. \\ – Byłeś tu wcześniej, prawda? – wysyczała.” — „Uświadomiła” to nie jest odpowiednie słowo. Nie mogła do tego dojść na drodze dedukcji. Co najwyżej — przeczuwała.

„– Byłeś w moim domu! To twój zapach czuć! – krzyknęła teraz i zwiększyła nacisk.” — Mam rozumieć, że Joanna domyśliła się, że to był Paweł, ponieważ poznała go po zapachu? Dlaczego w takim razie nie opisałaś tego procesu, tylko nagle Twoja bohaterka wyskakuje z pretensjami w środku bardzo ważnego dialogu? Wcześniej nic na to nie wskazywało — zajęłaś się nawet takimi drobnostkami, jak ponowny opis pokoju. O takich sprawach musisz informować na bieżąco.

„– Dowodu… – wycharczał Paweł. – Dowodu, że się zmieniłaś. Potwierdzenia, że jesteś martwa. – Nastolatka zszokowana zabrała ręce.” — Czegoś tutaj nie rozumiem. W lesie zachowywał się, jakby nie znał Joanny, tutaj natomiast dowiadujemy się, że wcześniej zdemolował jej pokój. Trudno stwierdzić, czy udawał, czy Ci się pomyliło, ponieważ nie wykazywał żadnych oznak zdradzających, że wie o Joannie więcej, niż reszta, a przecież to bardzo ważne. Profilaktycznie zwracam uwagę: jeśli chcesz, by bohater udawał, niech się czymś zdradzi, aby czytelnik miał punkt zaczepienia i pretekst do snucia dywagacji.

„– Wyjdź stąd i nigdy więcej nie pokazuj mi się na oczy. Nie chce cię znać – powiedziała, lecz chłopak tylko na nią patrzył. […] Zamknęła oczy, gdy Paweł otworzył okno, po czym wyskoczył przez nie. Dziewczyna doskoczyła do okna i wyjrzała przez nie. Zmrużyła oczy. Jedynym, co zobaczyła, była ciemna sylwetka biegnąca prosto w mrok.” — Ta scena jest trochę znajoma. Nawet nie trochę, tylko bardzo.

„Przed tablicą stał Emil wraz z Martą i to oni się tak kłócili. Ludzie z klasy przyglądali się im zaciekawieni. Dawid szeptał coś na ucho Iwonie, a Justyna i Dominika spoglądały w stronę tablicy z niepokojem.” — Znowu używasz imion osób, których nie znamy. My, czytelnicy. Rozumiem, że koledzy i koleżanki z klasy Joanny nie są tak istotni dla fabuły, ale czy w takim razie nie można jakoś pójść na kompromis, modyfikując nieznacznie akapit? Na przykład: „Parę osób z klasy przyglądało im się z zaciekawieniem. Dawid, reprezentant szkolnej drużyny koszykarskiej, szeptał coś na ucho czerwonowłosej, lubiącej afery Iwonie, a Justyna i Dominika, klasowe papużki-nierozłączki, spoglądały w stronę tablicy z niepokojem.” Przynajmniej wiemy, kto jest kim. Dane możesz zmodyfikować w zależności od potrzeb. Możesz też w ogóle nie używać imion i zredukować akapit do zaledwie krótkiej wzmianki. Twoja wola.

„– To koniec – mówił Emil. – Nie kocham cię. Nigdy cię nie kochałem i nie będę – mówił coraz bliższy wybuchowi.” — To nie podstawówka, tylko liceum. Nikt tutaj nie zrywa ze sobą za pomocą liściku na odwrocie ściągi albo z powodu przegranej w piłkarzyki. Zachowanie Emila jest śmieszne. Nawet jeśli nie kocha Marty, nie może powiedzieć jej tego na stronie, tylko musi rozgrzebywać ich prywatne sprawy na forum klasy? Owszem, Emil nie ma skrupułów. I tutaj nasuwa się pytanie: dlaczego w takim razie jest lubiany?

„– Nie możesz mi tego zrobić! – krzyczała Marta. – Nie możesz mnie zostawić zaraz po tym, co wydarzyło się wczoraj! Myślałam, że to coś znaczy! – wołała coraz głośniej, a łzy gniewu płynęły ciurkiem po jej policzkach. – Przespałam się z tobą, Emil! – wykrzyknęła nagle.” — Oni naprawdę wykrzykują sobie takie rzeczy przy całej klasie? Demonie, chyba troszkę przesadziłaś. Widzimisię.  

„Kiedy zadźwięczał dzwonek na lekcję, nastolatek [Emil] ścisnął dłoń Joanny. Po plecach dziewczyny przeszły ciarki.” — I to jest właśnie ten moment, o którym mówiłam jakiś czas temu. Jak to możliwe, że Joanna może czuć podniecenie z powodu dotyku chłopaka, który przez tyle lat ją poniżał, a zaledwie dzień wcześniej nazwał suką i uderzył? Jak może cieszyć się na myśl, że o nią zabiega, skoro zaledwie przed chwilą na jej oczach zerwał z dziewczyną, przyznając przy całej klasie, że chodziło mu tylko o seks? Jak może się go nie bać, skoro już parę razy — nawet na oczach swojej (byłej) dziewczyny — dobierał się do niej? Nie mogę pojąć jej toku myślenia.

Rozdział 6

„Czuła jego oddech pachnący miętową gumą do żucia na skórze.” — „Czuła na skórze jego pachnący miętową gumą do żucia oddech”. W poprzedniej wersji wychodziło na to, że jego oddech pachniał niczym miętowa guma do żucia, która jest na skórze (a co tam robiła, niewiadomo. Może się przykleiła?), a myślę, że nie to miałaś na myśli.

„Pragnęła, żeby przestały dzielić ich centymetry.” — A co, chciała, by dzieliły ich metry?

„Na początku pocałunek był delikatny, subtelny, ale ona poczuła, jak namiętność wzbiera.” — „[…] namiętność się wzbiera”. Poza tym spójnik „ale” sugeruje przeciwstawność, ale tu i teraz, nie po chwili, więc radzę zmienić konstrukcję zdania na np.: „Na początku pocałunek był delikatny, subtelny, lecz po chwili namiętność zawładnęła nimi obojga bez reszty”. Wnioskuję, że mniej-więcej to miałaś na myśli.

„Chociaż tego nie potrzebował, chciał się na chwilę od niej oderwać, żeby zaczerpnąć powietrza.” — Nie wierzę, że nie potrzebował powietrza. Nawet najdziwniejsze stwory na tej ziemi potrzebują tlenu. Owszem, istnieją organizmy, które czerpią energię z oddychania beztlenowego, ale taki chłopak nie byłby w stanie funkcjonować, nie wytwarzając ogromnej ilości kwasu mlekowego. Kwas mlekowy powoduje nieprzyjemne uczucie, które znamy pod nazwą zakwasy. Naprawdę sądzisz, że miałby ochotę na igraszki, kiedy jego mięśnie paliłby trudny do wytrzymania ból? Poza tym charakterystyczną cechą organizmów oddychających beztlenowo jest brak tolerancji dla środowiska, w którym występuje tlen. Także to zdanie jest niemożliwe i radzę zmienić jego kontekst.

Rozumiem, Pożeracze dusz, mroczne typy, nadludzkie moce itp., ale niestety dopóki używają swoich powłok cielesnych, zdani są na zasady biologii tudzież krążenia materii i energii w przyrodzie.

„Ich ciężkie oddechy mieszały się ze sobą, zwiększając temperaturę miedzy nimi.” — Mój jedyny komentarz to: jak? Jak oddechy mogły zwiększyć temperaturę i jak to możliwe, że gorąco było tylko między nimi (skoro, jak wiadomo, wszystko dąży do wyrównania, to ciepłe powietrze zaczęłoby się mieszać z chłodnym, by temperatura w pokoju była równomierna)?

„To tylko koszmar, pomyślała, kładąc z powrotem głowę na poduszce.” — Gdyby to był koszmar, sen byłby straszny, nie dziwaczny. Poza tym, może nie czytała Freuda i nie wie, że czasami sny wyrażają stłumione/nieuświadomione pragnienia, co tutaj idealnie wpasowywałoby się w kontekst?

„Karolina przerażona wskoczyła między nich. Łzy ciurkiem popłynęły po jej policzkach.” — Nie rozumiem, dlaczego Twoi bohaterowie z byle powodu płaczą. A już zupełnie nie rozumiem, dlaczego [teraz] płacze Karolina, którą wykreowałaś na dziewczynę gruboskórną i zdystansowaną.

„– Widzimy się niedługo, przyjacielu – rzucił w stronę leżącego, po czym odszedł, gwiżdżąc pod nosem wesołą piosenkę.” — Melodię. Piosenka składa się z muzyki i słów, a przecież on nie śpiewał.

„Kiedy dziewczyna ustawiła się obok Marty, uśmiechnęła się do niej. Jej postawa mówiła „nie spodziewałaś się tego, prawda?” Tamta tylko prychnęła i skupiła się na tym, co mówiła nauczycielka.” — Czy tylko mnie byłby obojętne, czy koleżanka z klasy ćwiczy na wuefie, czy nie? Nie rozumiem zachowania bohaterek.

 „Siatka jest już rozłożona, więc jak już się pewnie domyślacie, to w siatkówkę będziecie grać.” — Powtórzenie „już”. W ogóle zdanie radziłabym przeredagować, ponieważ sprawia wrażenie (czyt. jest) skrzywionego. Może: „Siatka jest już rozłożona, więc, jak się pewnie domyślacie, będziecie grały w siatkówkę”. Mała zmiana, a cieszy.

„Najpierw jednak przebiegnijcie trzy kółka wokół Sali.” — Wiem, Word poprawia na dużą, ale generalnie „sali” piszemy małą. Trzeba po prostu pilnować.

„Pełna obaw wzięła piłkę do ręki. Nie grała w siatkówkę od pierwszej klasy gimnazjum, a gdy wcześniej to robiła, nie szło jej za dobrze. Teraz wiedziała, że nie jest już zwykłym człowiekiem, więc gra pójdzie jej dziesięć razy lepiej, lecz mimo to niepokój pozostał.” — Gra w siatkówkę, ba, jakakolwiek gra wymagająca koordynacji oko-ręka, nie polega na bezcelowym waleniu w piłkę, byleby jak najmocniej i jak najdalej. Umiejętność panowania nad piłką jest czymś, co trzeba rozwijać na równi z siłą fizyczną, a nawet mocniej (w końcu to siatkówka, a nie podnoszenie ciężarów). Poza tym pewność siebie. Jak może czuć się osoba, która nie grała od sześciu lat, a teraz nagle ma zaserwować (+ kilkanaście wlepionych w nią par oczu)? Oczywiście Joannie nie powinno się udać. A czy się udało — można się domyśleć z cytatu powyżej.

„– Widzę, Martusiu, że jesteś tak słaba w tę grę, że nawet dziewczyna, która nie ćwiczy od lat na WF-ie jest w stanie cię pokonać – powiedział i uśmiechnął się złośliwie.” — Zaiste, powalająca riposta. *wspomnieniami wraca do gimnazjum*

„– Widzimy się za chwilę, prawda? – zapytał, a gdy ona skinęła lekko głową, pstryknął i wyszedł, a za nim jego »świta« ” — To pstrykanie zawsze kojarzyło mi się z amerykańską młodzieżą. W Twoim opowiadaniu bardzo dotkliwie widać efekt globalizacji. 

„Właśnie śmiała się jak nigdy wcześniej. \\ Nie pamiętała, kiedy ostatni raz tak się śmiała.” — Te dwa zdania znaczą praktycznie to samo.

„Wcześniej nigdzie nie wychodziła, nikt jej nie zapraszał, nie pisał do niej sms-ów ani na facebooku.” — „SMS-ów” (dużymi literami, to skrótowiec od Short Message Service) i „Facebooku” (dużą literą, to nazwa własna).

„Każdego dnia myślała o tym, że może posługiwać się Emilem, by to wszystko było jej tak długo, aż jej się nie znudzi.” — Nie rozumiem sensu tego zdania.

 „Kiedy spojrzała w stronę ganku śmiech, zamarł jej w gardle.” — Przecinek przenieś po „ganku”. Postawiłaś go w złym miejscu. 

„– Cześć – powiedziała i uśmiechnęła się słodko – Mogę wejść? Chciałam porozmawiać.” — Kropka po „słodko”.

„Joanna kątem oka dostrzegła, duży nóż leżący na blacie kolo zlewu.” — Bez przecinka.

„Ręce jej się trzęsły, a pot strużkami spływał po jej ciele.” — Około trzy/cztery razy na rozdział piszesz, że komuś strużkami spływał pot. To zaczyna robić się irytujące.

 „– Proszę nie. Błagam, tylko nie to – wyszeptała, łkając cicho.” — Po „proszę” przecinek. Wtrącenie.

„Chwyciła za rączkę noża. Wzdrygnęła się na odgłos, gdy wyciągnęła ostrze z miękkiego brzucha.” — „Wzdrygnęła się na odgłos, który usłyszała, gdy wyciągnęła ostrze z miękkiego brzucha”.

„– Au! Puść! To boli – powiedziała, ale Emil tylko zwiększył nacisk na ciało.” — To zdanie brzmi dziwnie, biorąc pod uwagę, że miałaś na myśli tylko potrząśnięcie Joanny za ramiona.

„Łzy popłynęły ciurkiem po jej twarzy.” — Tutaj ta sama uwaga, co z potem. Uwzięłaś się na pewne kalki językowe i stosujesz je przy każdej nadarzającej się okazji.  

„– Zrobiłam to przypadkiem! Ona mi groziła! Mówiła, że ujawni istnienie Pożeraczy Dusz! – krzyknęła dziewczyna  i opadła ze szlochem na kolana, gdy chłopak odsunął się od niej zdziwiony.” — Przypadkiem wbiła Marcie nóż w brzuch? To się kupy nie trzyma.

Rozdział 7

„Joanna z duszą na ramieniu weszła do klasy. Zdziwiona spostrzegła, że wszyscy rozmawiają przyciszonymi głosami. Nikt nawet na nią nie spojrzał. Żadna osoba nie była przerażona brakiem Marty w szkole.” — Tutaj widzę problem z wyeksponowaniem myśli bohaterki. Jeśli chcesz realistycznie oddać jej stan ducha, powinnaś nie tylko napisać „była zdziwiona, że wszyscy zachowują normalnie”, ale także dodać rozmyślania. Przykład: „Joanna z duszą na ramieniu weszła do klasy. Zdziwiona spostrzegła, że wszyscy rozmawiają przyciszonymi głosami. Ale jak to? Wieść, że Marta nie żyje jeszcze do nich nie dotarła? A może dotarła i teraz zastanawiają się, kto to zrobił? \\ Z trzęsącymi się dłońmi usiadła na swoim miejscu, mając cały czas wrażenie, że słyszy swoje imię. W rzeczywistości nikt nawet na nią nie spojrzał. Żadna osoba nie była przerażona brakiem Marty w szkole.” Wiesz już, o co chodzi? Musisz bezpośrednio oddać emocje bohaterki poprzez albo pytania retoryczne, albo wykrzyknienia, albo refleksje, albo bardzo subiektywny opis sytuacji („miałam wrażenie, że wszyscy się na mnie gapią” na przykład), inaczej tekst będzie zupełnie wyprany z emocji.

„Kiedy zadzwonił dzwonek, do klasy weszła nauczycielka oraz kobieta i mężczyzna.” — To zabrzmiało tak, jakby nauczycielka nie była ani kobietą, ani mężczyzną. Wystarczy, że po prostu dodasz wyraz „obcy” lub „nieznani” przed „kobietą i mężczyzną”, a zdanie będzie miało zupełnie inny wydźwięk. 

„– Witajcie. Czy ktoś z was wie, czy Marta Szewc miała jakichś wrogów?” — Zanim zaczną zadawać pytania, mają obowiązek się przedstawić, ewentualnie powiedzieć, że są z policji i szukają informacji na ten i ten temat. Nieodpowiednio przeprowadzona procedura = nieważna procedura, więc takich drobiażdżków zazwyczaj się pilnuje.

„Otworzyła szeroko oczy przerażona, gdy zdała sobie sprawę, że głos rozlega się w jej umyśle.” — Raczej w głowie, nie w umyśle. Umysł to pojęcie abstrakcyjne.

 „Niemożliwe, pomyślała” — Brak kropki na końcu zdania.

„Dziewczyna znalazła Pawła na sali gimnastycznej.” — W sali, chyba że Paweł siedział na dachu.

„– Kocham cię, wiesz? – powiedział, ocierając łzy z oczu. – Chyba nie myślisz, że to pierwszy raz, co? – zapytał retorycznie. – Robił to już tak wiele razy, że mamy wszystko opanowane do perfekcji. Najpierw policja odwiedza mnie, a ja kieruję podejrzenia na Karolinę, moją przyjaciółkę. Ona zwala winę na kogoś innego. A kolejna osoba na jeszcze inną.  W końcu z braku jakichkolwiek dowodów ci idioci policjanci umarzają sprawę. A my się wynosimy i nigdy nie wracamy do tego samego  miasta. W ciągu tego roku miejsce zamieszkania zmienialiśmy już kilka razy. A tym razem ty przeprowadzisz się z nami.” — Myślisz, że to taki proste? Że nikt nie zwróciłby uwagi na parę podejrzanych nastolatków, którzy nagle wyprowadzają się z miasta? Nie uszłoby im to na sucho, chociażby ze względu na niepełnoletność. Nie mówiąc już o tym,  co by się stało, gdyby regionalne policje dogadały się i doszły do wniosków, że ci mądrale zrobili to już kilka razy. Zaręczam, takie sprawy wymagają większej finezji.

Emil wziął zwłoki Marty na ręce i wyniósł. W ogóle nie rozumiem, jak mógł to zrobić, nie wzbudzając zainteresowania sąsiadów, ale jeszcze bardziej interesuje mnie, dlaczego policja nie zbadała odcisków palców. Odciski to niezbity dowód, który od razu rozwiązałby sprawę, ale wiadomo, że to oznaczałoby koniec opowiadania, więc… widzimisię.

„Podniósł bezwładne ciało i tak, jak stał wybiegł ze szkoły tak szybko, że nikt nie był w stanie go dostrzec.” — Po „stał” przecinek. Oddzielamy orzeczenia.

Od razu chciałabym nadmienić o scenie, podczas której Paweł złamał kark Joannie. Po pierwsze, dlaczego nie opisałaś momentu jej „śmierci”, tylko rachu-ciachu Paweł łamie kark, bierze ciało i ucieka? Skoro opowiadanie jest pisane z perspektywy Joanny, czytelnik chciałby wiedzieć, co wtedy czuła. Po drugie, po złamaniu karku człowiek od razu umiera, ponieważ dochodzi do przerwania rdzenia kręgowego, który odpowiada m.in. za oddychanie, akcję serca, pracę jelit. I jestem w stanie przymknąć oko na fakt, że Joanny to nie spotkało, ponieważ nie żyje na takich samych prawach, jak my, ale opis, co działo się później, nie pozwala usłużnie milczeć. „Joanna nabrała ogromny haust powietrza. Niespokojnie oddychając, zmarszczyła brwi zdezorientowana. Dopiero po chwili uświadomiła sobie, że jedzie w pędzącym samochodzie.” Zero jakichkolwiek bólów szyi, pytań, co się stało, usztywnienia karku (w postaci kołnierza)? Poza tym, o ile mi wiadomo, ceną za nieśmiertelność jest pożywianie się innymi duszami, a skoro Joanna tego nie zrobiła, to jakim prawem istnieje? Kiedy Paweł został pobity przez Emila, musiano załatwić dziesięciu ludzi, by wrócił do żywych. A co z Joanną? Jest jakaś wyjątkowa? 

„Emil jedną ręką prowadził, a łobuzerski uśmiech rozjaśniał jego twarz.” — W jaki sposób uśmiech może rozjaśniać twarz? Spotkałam się ostatnio z wersją „uśmiech rozświetlający twarz”, teraz to i nie wiem, co przez to rozumieć.

„– Wiesz, że to porwanie? –  Zmieniła temat. \\ – Pewnie – zaszydził chłopak. \\ – No to gdzie w końcu jedziemy? \\ – Dowiesz się w odpowiednim czasie – odparł, po czym włączył radio. \\ Kiedy popłynęła jego ulubiona piosenka, zaczął śpiewać. Po chwili namysłu dziewczyna zaczęła nucić, a potem się  do niego przyłączyła.”  — Obawiam się, że Joanna oszalała. Zamiast próbować stamtąd uciec, wymusić na Emilu jakieś informacje, martwić się o rodzinę, ona… śpiewa z nim piosenkę. Zwarzywszy na jej wcześniejsze zachowania, nawet mnie to nie dziwi, ale… mimo wszystko jestem na „nie”. W takich sytuacjach ludzie nie  śpiewają beztrosko piosenek. Na pewno.

„– Nie ignoruj mnie! Nie po tym co się stało! – krzyknęła, a jej oczy zalśniły.” — Po „tym” przecinek. Oddzielamy części zdania.

„– Nie mów do mnie mała – wysyczała.” — „Mała” w cudzysłowie, by podkreślić, że Joanna ma na myśli wyraz. Zawsze gdy używamy jakiegoś słowa w kontekście wyrazu, a nie jego znaczenia, bierzemy go w cudzysłowie.

„Joanna zrobiła to co powiedział.” — Po „to” przecinek. Oddzielamy części zdania.

Nie będę cytowała listu napisanego przez Emila, powiem tylko, że bardzo mi się podobał. Podszywając się pod Joannę i pisząc, że jest w nim zakochana, że jest on ucieleśnieniem jej pragnień i tak dalej, wręcz idealnie nakreśla siebie jako bufona. Tak pewny swojego zwycięstwa, władzy, uroku osobistego... Gdyby nie to, że raz pisałaś zaimki (on, jego, niemu) dużymi, a raz małymi literami, byłabym zachwycona.

„Przekręcił górny zamek i otworzył drzwi na oścież. Zamknęły się za nim z hukiem.” — Włamywacz, nawet najbardziej arogancki, nie powinien pozwolić sobie na tak lekkomyślne postępowanie, jak trzaskanie drzwiami. I co z tego, że go nie złapią? Paweł wolałby, żeby obyło się bez rabanu, prawda?  

„– Poszedł do sklepu – odparła. – Zanim wyszedł, mówił, że przyniesiesz mi torbę z ubraniami oraz mój plecak z książkami i telefonem. \\ – Jasne. Trzymaj – powiedział i postawił obie rzeczy na ziemi.” — Tam nie było dwóch rzeczy, tylko cała torba i plecak. Może: „powiedział i postawił wszystko na ziemi”?

„– Znam to doskonale – odparła Marta. – Jednak to tylko szczegóły, Joanno.  To potwór i ty dobrze o tym wiesz. I to, że czujesz się przy nim wyjątkowa, to nic. Pozory – prychnęła. – On nie jest tego wart – szepnęła i wycofała się.” — Dlaczego duch Marty jest, ekhem… miły? Czyż Joanna jej nie zabiła, nie odbiła chłopaka i nie pozbawiła dobrej reputacji? Sam wątek ma duży potencjał — gdyby ich wzajemna niechęć przerodziła się w wyniku przebywania w tym samym ciele w jakąś głębszą relację, spowodowaną podobnymi doświadczeniami (poniżanie przez Emila), byłoby intrygująco, a tak wieje tandetą, zupełnie jakby Marta była duszkiem-dobrą radą/sumieniem czy jakkolwiek to nazwać. Liczę, że jakoś to poprawisz, bo wątek bardzo mi się spodobał, tylko wykonanie kuleje.

„– Nie chcę, by się zorientował jakimi uczuciami go naprawdę darzę. Po za tym, kiedy mnie całuję, to zapominam chociaż na chwilę o problemach i błędach z przeszłości. Wtedy czuję się zwykłą nastolatką, którą przedtem byłam.” — „Całuje”.

Rozdział 8

„Do budynku przyczepiono duży drewniany ganek, który prowadził do wejścia.” — Ganek to nie jest zawieszka na telefon, którą można ot tak przyczepić. Ganek się dobudowuje.

Zastanawia mnie, jak to możliwe, że Joanna dostała własny pokój na strychu — z dużym, spadzistym oknem, luksusowym małżeńskim łożem, laptopem, bujanym fotelem, regałem, mahoniowym (jak mniemam, skoro użyłaś określenia „ciemne drewno”) biurkiem. Cały czas w mojej głowie pojawiają się te wszystkie sceny z opek, gdy córki Voldemorta albo Hermiona (Riddle czy nie — już nie ważne; sęk w tym, by była prefektem naczelnym) miały własne komnaty, czasami z Draco, czasami bez, ale zawsze własne, z prywatną łazienką i wszelkimi wygodami, jak w pięciogwiazdkowym hotelu.  U Ciebie mamy to samo — niepoparte żadną argumentacją faworyzowanie głównej bohaterki, bo przecież ona musi być wyniesiona poza pozostałych bohaterów, nawet jeśli nie ma ku temu powodów.

Poza tym, co to w ogóle za miejsce? Jest jeszcze wcześnie i generalnie mogłabym liczyć, że wyjaśnienia pojawią się później, ale doczytałam do końca, a nie dowiedziałam się praktycznie nic. Myślałam, że żeby zaciekawić czytelnika, zmusisz Joannę do jakiegoś działania, do wertowania biblioteki, rozmowy z lokatorami (do czegokolwiek, dzięki czemu dowiedziałaby się więcej o tym miejscu i Pożeraczach), ale chyba się przeliczyłam, bo Joannie w głowie tylko chłopcy i związane z nimi rozterki. Cóż. Komentować, jak bardzo jest to irytujące, chyba nie muszę.

„Kiedy ich wzrok się spotkał i nastolatka ujrzała jego twarz, zbiegła ze schodów z piskiem. Wpadła w ramiona chłopaka, a on ją przytulił. \\ Emil i Paweł patrzyli na to ze zdumieniem. \\ – Czy to naprawdę ty? – zapytała Joanna z niedowierzaniem, kiedy odsunęła się od nastolatka. \\ – Też nie wierzę, że cię widzę, słoneczko – odparł, uśmiechając się przyjaźnie.” — Nie jestem ani trochę skłonna uwierzyć, że po tylu latach rozłąki od razu, zaledwie po pierwszym spojrzeniu, poznaliby się. A nawet jeśli, dlaczego zareagowali tak entuzjastycznie na swój widok? Może jako dzieci byli przyjaciółmi, ale minęło wiele lat i oboje już są dojrzali fizycznie i mogą czuć się nieswojo. Poza tym, ponoć Joanna jest nieśmiała. Przestaję nadążać za tymi wahaniami osobowości, jakkolwiek to nie zabrzmi.

„– Czemu się dziwicie panowie? Damian to mój przyjaciel z podstawówki. Po zakończeniu szóstej klasy wyjechał do Anglii i urwał nam się kontakt. Tyle lat – zwróciła się do Damiana.” — Po pierwsze, po „dziwicie” przecinek. Wtrącenie. Po drugie, pytanie Joanny brzmi wręcz śmiesznie. A niby skąd chłopcy mogą wiedzieć, z kim ona przyjaźniła się w podstawówce?

„Kiedy się uśmiechał, jego pełne różowe usta rozciągały się na całą twarz.” — Usta nie mogą rozciągnąć się na całą twarz.

 „Dzieci nadały mu w podstawówce przydomek odmieniec.” — „Odmieniec” dużą literą. W tym kontekście to przezwisko, którą ponadto przytaczasz (czyli cytujesz).

„– No, no, no. Aśka ma przystojnego kolegę, kto by pomyślał. – Dziewczyna zaczerwieniła się mimowolnie.” — Genialna riposta na poziomie gimnazjum vol. 2.

„Damian, widząc to, uśmiechnął się tak szeroko, że wydawało się, jakby zaraz uśmiech miał rozerwać mu twarz.” — Demonie, proszę… Te wszystkie uśmiechy rozświetlające i rozrywające twarz będą mi się śnić po nocach.

„Kiedy odszedłeś, zostałam sama jak palec. Joanna odmieniec. Moje życie było puste. Zagłębiłam się w świat książek, by chociaż na chwilę zapomnieć o otaczającej mnie rzeczywistości. Zostałam w tyle. Nikt nigdy nie polubił mnie za to, jaka jestem. Nie miałam żadnych przyjaciół. Marzyłam o śmierci. Każdego dnia i nocy modliłam się o nią do Boga. Nie wiesz nawet, ile razy brałam nóż do ręki z zamiarem pozbycia się siebie” — To brzmi strasznie dramatycznie, jak na przypadek osoby, która jedyne co straciła, to kontakt z przyjacielem z podstawówki.

„Byłam zbyt wielkim tchórzem, by odebrać sobie życie.” — Nie wiem, czy nie zahaczam o światopogląd, ale jak dla mnie to właśnie odebranie sobie życia jest tchórzostwem.

„Tego dnia postanowiłem wrócić. Zostawiłem rodziców, życie w Londynie i poleciałem do Polski. Cieszyłem się jak głupi z szansy, którą dostałem od Śmierci. – W głosie chłopaka zabrzmiał sarkazm. – A potem odkryłem konsekwencje bycia wskrzeszonym. – Joanna pokiwała ze zrozumieniem głową” — Czyli mam rozumieć, że jeszcze nie wiedział o swoich mocach, ale uciekł z domu, „bo tak”? I poleciał do Polski ot tak sobie, z marszu, i nikt nie dziwił się, że taki młody chłopak podróżuje sam? I skąd wziął pieniądze na bilet?

„Kiedy zamknęły się za nimi drzwi dziewczyna chwyciła zostawiony na parapecie szkicownik i rzuciła nim.” — Po „drzwi” przecinek. Oddzielamy orzeczenia.

Rozdział 9

„Pisnęła cicho, gdy chłopak przyciągnął ją do siebie. Teraz ich twarze dzieliły centymetry.” — Tak często używasz tego zwrotu, że gdy kolejny raz go czytam, przed oczami staje mi Joanna, aktualny pocaunkodawca (lub -biorca) oraz zawieszona między nimi linijka.

W dodatku ZAWSZE przychodzi mi na myśl ten obraz:

„– To źle myślałeś – warknęła. – A. Teraz. Mnie. PUŚĆ – wycedziła przez zaciśnięte zęby.” — Chwileczkę. Czy Joanna jest aż tak zapatrzona w siebie, by nie widzieć, że chłopak chciał dobrze? Rozumiem jej reakcję w pokoju — Joanna należy do porywczych dziewczyn, które odmowę pocałunku (lub jakąkolwiek odmowę) mogą potraktować osobiście, ale z drugiej strony — minęła noc, podczas której normalny człowiek ochłonąłby i zaczął myśleć trzeźwo. Skąd ta agresja, tym bardziej, że Damian zachowuje się wręcz przeuroczo. Ale, najwyraźniej, ego Joanny urosło do rozmiarów stodoły i cały czas się powiększa. (Tylko dlaczego nie przedstawiasz jej rozmyślań, nie kreujesz portretu psychologicznego w jakiś inny sposób, niż za pomocą awanturniczych działań? Skąd my, czytelnicy, mamy wiedzieć, o co jej chodzi, gdy w jednej minucie zalewa się łzami, wpija w usta najlepszego przyjaciela i strzela focha? Z naszej perspektywy jej działania są po prostu pozbawione sensu).

„O mało nie straciła równowagi, ale blondyn mocno ją trzymał. Joanna poczuła się jak kawałek mięsa, o który kłócą się dwa wilki. Każdy chłopak ciągnął ją w swoją stronę. Spojrzała na ich twarze. Malowała się na nich wściekłość i gotowość do walki.” — Bardzo spodobał mi się ten kawałek. Trafia w samo sedno. Jakie to typowe dla niektórych facetów, prawda?

„– Zostawcie mnie do cholery! – Wyminęła zdezorientowanego Pawła i wybiegła z pomieszczenia.” — Po „mnie” przecinek. Wtrącenie.

„Korony drzew były tak gęste, że promiennie słoneczne nie mogły się przedostać.” — „Promienie”.

„Panowała upiorna cisza przerywana tylko od czasu do czasu szumem liści.” — Po „cisza” przecinek. Oddzielamy orzeczenia.

„Przestraszona nastolatka ruszyła do przodu, by wydostać się z niepokojącej sytuacji.” — Wydostać się z niepokojącej sytuacji? Jak można się wydostać z sytuacji? Radziłabym zupełnie zmienić kontekst zdania.

Podobała mi się scena niedoszłego gwałtu. Idealnie wyważony dialog, właśnie takie słowa powinny paść między Emilem a Joanną, gdyby istnieli naprawdę. Poza tym cieszę się, że nie przedstawiasz gwałtu jako czegoś dobrego. Ostatnio w paru opkach (i, o zgrozo, drukowanej książce) spotkałam gwałty, w których ofiary najpierw opierały się, by następnie rozmyślać, jak bardzo było przyjemnie. To jest obrzydliwe i cieszę się, że nie idziesz tą drogą. 

„Policzek w, który dostała, palił, a rozcięta warga piekła.” — Pierwszy przecinek należy przenieść przed literkę „w”.

„– Właśnie tak – powiedział, a uśmiech rozjaśnił mu twarz.” — Przeczytałam około stronę tekstu, a uśmiech rozjaśnił twarz Daniela z trzy razy. To ponad moje siły.

„Tworzyła wokół ciała kałużę. Wziąłem go na ręce i przyniosłem tutaj.  Krople krwi znaczyły za nami ścieżkę.” — „Krople krwi znaczyły za nami ścieżkę”? Nie jesteśmy w Rivendell, by opowiadać epickie legendy. Ten chłopak właśnie (pod wpływem emocji, warto dodać) relacjonuje, jak Emil i Paweł poszli na solo i o mało się nie pozabijali. Taki pseudopoetycki ton jest zupełnie nie na miejscu.

„– Dziesięć osób. Tyle musiał unicestwić Paweł, by móc żyć…” — Nie Paweł, tylko jego koledzy. Paweł w tym czasie był przecież nieprzytomny. Więc może: „Tyle musiano unicestwić dusz, by Paweł mógł żyć”.

„Zwróciła się w stronę Karoliny. – Potrzebuję jednego człowieka.” — Zamiast kropki po „Karoliny” powinien stać dwukropek. Tak zapisuje się kwestie, gdy najpierw jest komentarz narratora, a potem kwestia bohatera.

Poza tym, czegoś tutaj nie rozumiem. Emil odniósł lekkie obrażenia. Czy aby koniecznym było zabijanie niewinnego człowieka tylko po to, by siniaki znikły od razy? Nie lepiej poczekać, aż zagoją się naturalnie, ale w zamian za to oszczędzić ludzkie życie? A może ciała Pożeraczy nie regenerują się same z siebie, ponieważ w gruncie rzeczy nie żyją? Ale skoro nie żyją, to po co im tlen? Niczego nie wyjaśniasz.

„– Pisnęła zaskoczona, gdy Damian wziął ja w objęcia.” — „Ją”.

Rozdział 10

Joanna dość długo przebywa poza domem. Czekam na przemyślenia dotyczące tęsknoty za rodzicami i siostrą, porównywanie dawnego życia z obecnym, cokolwiek, co będzie refleksją. Po ostatnim rozdziale mam dość pocałunków, gwałtów i bijatyk. Pochwaliłam Cię za to, jak go przeprowadziłaś, fakt, ale dwie próby gwałtu w jednym rozdziale to zdecydowanie za dużo. Mam mętlik w głowie. Do Joanny praktycznie ciągle się ktoś dobiera. Uszami wylewa mi się obrzydzenie, gdy kolejny raz czytam „wpił się w jej usta”.

„– Przed tobą w szczególności. – Ujrzała, jak uśmiech na twarzy przyjaciela gaśnie.” — Nie, błagam, nie mów, że jego uśmiech się świecił. :/

„– Ale tylko lubisz… Więc co to było? Ten pocałunek? Udawałaś? Co chciałaś osiągnąć? – Złość przejęła kontrolę nad nerwami chłopaka.” — Zacytuję teraz Damiana chwilę po tym, jak go pocałowała: „Teraz ci się wydaje, że tego chcesz. Stęskniłaś się i nie myślisz trzeźwo. Co, jeśli jutro będziesz żałować tego, co zrobiłaś dziś? Nie mogę dopuścić do tego, żebyś mnie znienawidziła”. Pewna niekonsekwencja, prawda? Najpierw kreujesz go na opanowanego, nie wykorzystującego słabostek dziewczyny młodzieńca, a następnie wkładasz w jego usta słowa godne Emila.

„Paweł przychodzi co noc i patrzy na ciebie. Z miłością. Z troską. Z rozczuleniem. A kiedy widzi, że koszmary nie dają ci spokoju, delikatnie gładzi cię po głowie i nuci kołysankę. Czasem szepcze twoje imię.” — Czy tylko mnie skojarzył się… „Zmierzch”?

Piękna modlitwa, szkoda tylko, że nie można było przedstawić myśli bohaterki od razu. Urzekło mnie, że Joanna całkiem szczerze opisała to, jaką jest desperatką. Nie bała się nazwać swojego problemu po imieniu. Tak trzymaj, Demonie. To jeden z najlepszych fragmentów w całym opowiadaniu. Przemawia przez niego tyle emocji, a jednocześnie obyło się bez krzyku i nastolatków rzucających się na siebie jak zwierzęta. Bardzo miła odmiana.

O, i na końcu nastąpiła mała pomyłka: „Boję się. Boję się o siebie. I siebie.” — Rozumiem, że te powtórzenia są celowe, ale ostatnie zdanie jest bez sensu. Boję się o siebie i siebie?

„Po za tym to jest przerażające.” — „Poza”.

 „Zastanawia mnie, więc po co nas stworzyłaś?” — Przecinek powinien być po „więc”. Składnia mówi sama za siebie, dlatego najpierw patrzymy na zdanie przez pryzmat jedynego i niepowtarzalnego, dopiero potem na uniwersalne regułki.

„Wbrew temu, co wy, głupi ludzie, sądzicie, diabeł nie jest istotą z rogami i długim czerwonym ogonem. Uśmiech nadaje jego twarzy lekko drapieżnego wyglądu. Ma tak ciemne tęczówki, że nie odróżniają się od źrenic. Śniady mężczyzna z niebezpiecznym uśmieszkiem na ustach.” — Nie rozumiem, po co wstawiasz opis Lucyfera. Brzmi to co najmniej żenująco, zupełnie jakbym słyszała zwierzenia nieszczęśliwie zakochanej nastolatki z „Trudnych Spraw”. Czy Śmierć naprawdę zajmowałaby się takimi drobnostkami, jak przybliżanie wyglądu Lucyfera śmiertelnikom (Pożeraczom)? Nie sądzę. Ten fragment wygląda śmiesznie i najlepiej, gdybyś zastąpiła go czymś innym/wyrzuciła. Samo stwierdzenie „diabeł wygląda inaczej niż wasze wyobrażenie o człowieku z rogami, kopytami i ogonem” daje do myślenia. Pozwól czytelnikom wyklarować własny pogląd, a nie opisuj Antonio Banderasa.

„– Wystarczy to, co już czynicie. Pożywiajcie się ludzkimi duszami. Zbierajcie je w sobie. A niedługo ja przybędę i poderżnę Wam gardła. […] Kiedy będziecie puści, staniecie się zombie.” — Skoro poderżnie im gardła, to już nie będą zombie, tylko po prostu zginą. Masz na myśli to, że teraz Pożeracze wysysają dusze śmiertelnikom, a potem Śmierć będzie wysysać dusze Pożeraczom?

„Istotą, stworzoną przeze mnie, by zbierała dusze, które po śmierci miały trafić do nieba.” — Bez pierwszego przecinka.

„Nigdy więcej nie przekroczyłam progu niebios.” — „Niebios” dużą, w końcu mówimy o Królestwie Niebieskim.

„Ręce Pawła zostały związane za plecami, ale głowę miał uniesioną dumnie.” — „[…] głowę miał dumnie uniesioną”. Tak lepiej brzmi.

„Ręce Pawła zostały związane za plecami, ale głowę miał uniesioną dumnie. Patrzył oprawcy prosto w oczy. Po jego twarzy i nagim torsie spływała strużka krwi z rozciętej brwi i złamanego nosa.” — Kiedy czytam twoje opowiadanie, czasami mam wrażenie, jakbyś opisywała herosów. Rozumiem, to Pożeracze — mają większą siłę fizyczną — ale nie zapominajmy także, że to nastolatki. Zwykli, neurotyczni chłopcy. Z jednej strony zachowują się dziecinnie, a z drugiej, gdy co chwilę czytam jakie to mają umięśnione klaty… po prostu trudno utożsamić się z takimi pełnymi sprzeczności, wyidealizowanymi bohaterami.

„Po pierwsze zaatakowałeś lidera wybranego przez samą Śmierć bez powodu…” — Po „pierwsze” przecinek. Wtrącenie.

„Emil nawet nie spojrzał w tamtą stronę. Tylko Paweł tam spojrzał, odrywając tym samym wzrok od przyjaciela.” — Powtórzenie. Może: „Emil nawet nie spojrzał w tamtą stronę. Ale zrobił to Paweł, odrywając tym samym wzrok od przyjaciela.” Tak nawiasem mówiąc, nie rozumiem, dlaczego nazywasz Emila „przyjacielem”. Już chyba gorszego synonimu nie mogłaś wymyślić.

„Zanim ktokolwiek zdążył zareagować, z okrzykiem wściekłości rzuciła się w stronę oprawcy jej przyjaciela, gdy dostrzegła, że ten uśmiecha się.” — „Się uśmiecha”. Unikamy pisania zaimka zwrotnego „się” na końcu zdania.

„Emil prawą nogą dotknął głowy martwego przyjaciela i obrócił ją bokiem.” — „Obrócił ją na bok”.

Rozdział 11

„Słońce świeci. Oświetla wszystkie ciemne miejsca.” — Skoro je oświetliło, to one nie są już ciemne.

„– Jestem Emil – przedstawiasz się i podajesz mu ręką jak na filmach.” — „Rękę”.

„Nastolatka, gdy poczuła na sobie wzrok rywalki zacisnęła trzęsące się dłonie w pięści i wyciągnęła hardo podbródek, po czym podniosła się i przesiadła się tak, by Joanna jej nie widziała.” — Po „rywalki” przecinek.

„Przestała całkiem rozmawiać z kimkolwiek.” — Bez „całkiem”.

„Emil przechylił głowę jak szczeniak i przymknął oczy, by po chwili je otworzyć. Cmoknął Joannę i postąpił krok do tyłu.” — Skoro Joanna odsłoniła swoją prawdziwą, upiorną twarz, to oznaczało, że Emil widział ją jako zjawę z pustymi oczodołami i odpadającymi ustami. Złożyłabyś na ustach kogoś takiego pocałunek?

Uporządkujmy swoją wiedzę.

Joanny nie da się lubić. Przechodzi z jednej skrajności w drugą. Najpierw kreowałaś ją na mroczną dziewczynkę, na twarzy której uśmiechu nie uświadczysz; nie rozmawiała, nie imprezowała. Następnie pozwoliłaś jej ujawnić swoje prawdziwe oblicze, przez wiele lat tłamszone przez kompleksy. Wcześniej była przeciętna — teraz pożywianie się duszami dawało jej możliwość bycia piękną i silną. Mogła wdzięczyć się i popisywać do woli — wszyscy zaczęli ją podziwiać. I nie ma w tym nic złego, bowiem przemiana bohatera — czy ze złego na dobre, czy z dobrego na złe — jest czymś fascynującym i potrafi wciągnąć bez reszty (jaki będzie jego następny ruch?), o ile zostanie odpowiednio opisana. Historia Joanny ma wielki potencjał, ba, całe opowiadanie zapowiada się świetnie, jednak sposób, w jaki przedstawiasz jej problemy, ma wiele do życzenia. Miota się między jednym chłopcem a drugim, ciągle zabiega o uwagę i nawet jeśli osiągnie cel, jest niezadowolona, bo pragnie więcej i więcej… W gruncie rzeczy Joanna jest złą bohaterką. Nawet Emil stoi wyżej w hierarchii. Brzmi prowokacyjnie? Otóż zastanów się. Emil jest zły i bez skrupułów, ale dlaczego? To idiota, typ człowieka bezrefleksyjnego, który zatraca się i balansuje na granicy, pragnąc zagarnąć jak najwięcej dla siebie. Natomiast Joanna ma o wiele wyższe IQ, a postępuje tak samo. Rady… Joanna powinna stać się wrażliwsza, powinna więcej myśleć i czynić — ale nie w sensie, w jakim rozumiesz to Ty, czyli nie w sensie erotycznym. Niech sięgnie po książkę, niech próbuje rozgryźć, o co może chodzić Śmierci, niech przeszkodzi Damianowi. Wprowadź wątek przygodowy. Z Joanną jako bohaterką masz szansę na sukces. Tylko, proszę, oczyść ją z tego szlamu, którym ubrudziła się, będąc Pożeraczem, i wróć do korzeni. Tak, wróć do korzeni, a wszystko będzie dobrze.

Emil jako bohater jest świetny. Pyszałek, idiota, brutal. Czasami jego iloraz inteligencji był aż za niski — żeby kochać siebie w tak zachłanny sposób, potrzeba jednak chociaż trochę ponad sto punktów — ale w gruncie rzeczy jest to najlepiej skonstruowana postać. Najbardziej wiarygodna. 

Paweł to trochę takie miękkie kluchy i choć przedstawiasz go jako herosa po uszy zakochanego w Joannie, jakoś nie mogę w to uwierzyć. Bo właśnie główny problem polega na tym, że piszesz, że Paweł jest taki, siaki i owaki, a potem nie popierasz tezy w jego działaniach. Tak samo było z Joanną — w gabinecie lekarskim omal się o nią nie pobili, bo przecież tak wrażliwa dziewczyna to biały kruk — ale gdzie ta wrażliwość? Joanna zachowywała się jak zwykły, nie do końca zepsuty obywatel. Wracając do Pawełka: nadaj mu trochę (teraz już nie żyje, ale jak będziesz czynić poprawki) więcej cech, bo jak dla mnie jest bezbarwny i trudno o nim powiedzieć coś konkretnego. Z jednej strony brzydzi się przemocą i chce chronić Joannę, z drugiej zbyt często rozwiązuje problemy za pomocą siły fizycznej. Więcej przykładów chyba nie potrzeba.

Damian to paradoks, o czym niedawno wspominałam. Jeśli chciałaś uzyskać efekt maski (bohater kreuje się na konkretnego typa, bo ma w tym jakiś cel), powinnaś na początku zaznaczyć, dać jakiś sygnał, że coś tu nie pasuje (coś jak szminka na kołnierzu męża).

Zbyt mało wiem o rodzinie Joanny. Matkę opisałaś tylko w jednej scenie, a ojca i siostry w ogóle. Gdzie pracują? Czym się zajmują? Jakie panują między nimi relacje? Chociaż oględnie.

Kim są współlokatorzy Joanny? Oprócz Damiana nie opisałaś nikogo nowego. A jest ich dwudziestu.

Nie wiem, czy zwróciłaś na to uwagę, ale pisząc „Wieczną agonię”, poruszyłaś problemy filozoficzne oraz psychologiczne. Mianowicie: czym jest dusza ludzka? W którym momencie można powiedzieć, że człowiek istnieje (przypadek z Martą, która odzywała się w głowie Joanny), a w którym już nie? Co tak naprawdę daje człowiekowi szczęście (modlitwa Joanny i jej rozpacz, ponieważ uświadomiła sobie, że wcale nie jest szczęśliwa, będąc nieśmiertelną, ale bardzo samotną) A także: jak zareagowałby człowiek, gdyby dowiedział się, że ma wielką moc, dzięki której jest praktycznie panem świata? Czy zmieniłby priorytety? Jaki miałby stosunek do wartości, które wyznawał jako przeciętny zjadacz chleba? Jak czuje się osoba, która cierpi na chroniczną nieśmiałość? Jak widzi świat osoba niestabilna emocjonalnie? To tylko niektóre. Widzisz, jaki to opowiadanie ma potencjał? Więc ciesz się i zastanów nad postawionymi pytaniami, a następnie wpleć odpowiedzi w treść. Czytelnicy to docenią. Myślę, że każdy chociaż raz na jakiś czas lubi taką małą pożywkę intelektualną.  

Masz dziwną manierę kończenia scen pseudomrocznymi lub pseudotajemniczymi zwrotami. Na przykład: „Usnęła utulona przez zimną noc”, „Paweł wybiegł z nią w ciemną noc”, „W tej samej sekundzie cały świat Joanny pokryła czarna płachta”, „Świat zawirował napędzony gniewem”, „Czerń utuliła ją do snu”, „Dziewczynę spotkał los gorszy od śmierci”, „Jej oczy zakryła czerwona płachta”. To nie jest klimatyczne, ani trochę. Zrezygnuj.

Napisz trochę więcej o Pożeraczach. O Śmierci już coś wiemy i wiedza ta okazała się bardzo interesująca. Dlaczego więc skąpisz informacji na temat Pożeraczy Dusz?

Trochę mniej Łameryki, trochę więcej Polski. Rozumiem, globalizacja, dołączenie do Unii Europejskiej i chęć upodabniania się do Zachodu, ale… to zdecydowanie nie to. Wróć do korzeni i pisz o Polsce tak, jaka jest naprawdę, a czytelnicy na pewno to docenią.

Masz lekki, przyjemny styl, ale zbyt często używasz zwrotów podwórkowych. (przykłady cytowałam w pierwszej części oceny). Jeśli poddasz surowej weryfikacji to, co napisałaś — najlepiej czytając na głos i zastanawiając się, czy dla czytelnika (nie Ciebie, autorki, która ma wszystko w głowie) tekst jest zrozumiały, wszystko powinno być w porządku. Poza tym, zastanów się, czy każde wystukane przez Ciebie zdanie wyraża dokładnie to, o co Ci chodziło. To bardzo ważne (żebyś wyrobiła w sobie nawyk panowania nad tekstem, a nie pisania strumieniami świadomości).

Świat przedstawiony jest niepełny. Opisów otoczenia, postaci i ich zachowań jest zdecydowanie za mało. A jeśli już jakieś ją, działają na schemacie: Joanna wchodzi do pomieszczenia po raz pierwszy --> zwięzły opis pomieszczenia (zazwyczaj wymienienie mebli, ewentualnie dodanie, że pokój był duży/mały) --> już nigdy więcej nie pojawia się opis tego pomieszczenia, nawet mimochodem. Nie chodzi o to, byś po kilka razy opisywała to samo miejsce, tylko abyś starała się podkreślić, że Joanna w jakimś miejscu się znajduje. Kiedy pierwszy raz wejdzie do kuchni, pewnie zwróci uwagę na szafki, podłogę, stół, czyli ogół. Ale gdy zrobi to, powiedzmy, drugi raz, być może zauważy drewniany chlebak, gliniany wazon, w którym kwitną cynie, staroświecką lampę, która wygląda, jakby od kilku lat nikt jej nie odkurzał. Rozumiesz? Od ogółu do szczegółu.

Dialogi są dynamiczne i wyrażają emocje. To najważniejsze. Czasami miałam wrażenie, że postacie ciągle rozmawiają o tym samym, ponieważ non stop któryś chłopak nagabywał Joannę, a ona mówiła mniej-więcej to samo: „Zostaw mnie”, „Lubię cię, ale…”, „Chcę być sama”. Dlatego, momentami, zaczynało wiać monotonią. Jest jednak coś, co chciałabym pochwalić: widać, że kwestie różnią się od siebie. Kiedy Emil i Paweł opowiadają tę samą sytuację, używają innych słów. Ostatnio jest to blogowa zmora — to, że wszyscy mówią tak samo. Nareszcie trafiłam na jakiś wyjątek.

Na początku akcja trochę za szybko pędziła, potem wszystko się unormowało. Widocznie nabrałaś wprawy. Wypadałoby jednak poprawić błędy przeszłości.

Prolog jest do kapitalnego remontu, ale nie radziłabym Ci go wyrzucać (trzeba jakoś wprowadzić czytelnika w tematykę Pożeraczy).

Na końcu chciałabym zasugerować, byś zrobiła sobie dłuższą przerwę, przemyślała historię, spisała wszystko, co Ci się nasunie na myśl, na kartkach (papierowych, Worda — Twoja wola) i spróbowała albo od podstaw ją przeredagować, albo napisać od nowa. Jest tyle świetnych rzeczy, motywów, wątków, których możesz użyć/wykorzystać, że byłoby szkoda poddawać się lub brnąć dalej w tym bagienku błędów merytorycznych, skoro wiem, że na pewno dałabyś radę je poprawić. Na swój sposób urzekła mnie tak historia i chciałabym wiedzieć, co dalej (że tak egoistycznie dodam).

Jestem także skłonna ofiarować Ci pomoc, czy to w postaci bety, czy doradztwa. Jak będziesz chętna, napisz.

Punktacja

Uzyskałaś 62/1oo pkt., czyli jesteś Żuczkiem.

Pozdrawiam!